'Χωρίς ένα οργανωμένο, πιστό στο μαρξισμό-λενινισμό, επαναστατικό κόμμα της εργατικής τάξης, κου να είναι σε θέση να καθοδηγεί και να κινητοποιεί τις λαϊκές μάζες, δεν μπορεί να γίνει λόγος ούτε για νίκη του προλεταριάτου πάνω στη μπουρζουαζία, ούτε για οικοδόμηση με επιτυχία του σοσιαλισμού'. Enver Hoxha
Το Κομμουνιστικό καθεστώς της Αλβανίας κυβέρνησε τυραννικά 3 εκατομμύρια Αλβανούς απ' το 1946 ως το 1991. Στη διάρκεια της δικτατορίας του κομμουνιστή μονάρχη, εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί δολοφονήθηκαν συστηματικά, οδηγήθηκαν στον θάνατο απ' την πείνα κι εργάστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης που διηύθυνε το καθεστώς. Περίπου το 1/3 του πληθυσμού πέρασε τις πύλες των στρατοπέδων συγκεντρώσεως ή αλλιώς καταναγκαστικής εργασίας. Ένας κρατούμενος που επιβίωσε του συστήματος των αλβανικών Γκουλάγκ έγραψε ότι οι κρατούμενοι 'αστεϊζονταν λέγοντας πως ακόμα κι οι κοσμοναύτες θα μπορούσαν να δουν απ' το διάστημα τα στρατόπεδα λόγω της αχανούς έκτασής τους. Ας μην ξεχνούμε πως απ' την βίαιη κατάληψη της εξουσίας απ' τους μπολσεβίκους κι έπειτα, ο Λένιν διατύπωσε την άποψη ότι η δημιουργία του σοβιετικού κράτους θα προκαλούσε την εμφάνιση ενός νέου είδους εγκληματία που θ' αποκαλούταν 'ταξικός εχθρός'. Ύστερα από 100+ χρόνια οι κομμουνιστές επιμένουν ν' ααναφέρονται στον 'ταξικό εχθρό', αποδεικνύοντας τελικά πως αν κολλήσει κανείς 'μαρξισμό-λενινισμό', δεν υπάρχει επιστροφή. Ο κρατούμενος αυτός άφησε να εννοηθεί πως όσοι επέζησαν των αλβανικών γκουλάγκ ήταν απλώς πολύ τυχεροί. Τα σύνορα της Αλβανίας φυλάσσονταν από ένοπλους φρουρούς κι ηλεκτροφόρα καλώδια υψηλής τάσης, ώστε να μην υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα διαφυγής. Χιλιάδες ήταν αυτοί που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στην προσπάθειά τους να δραπετεύσουν. Στη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος, η Αλβανία είχε μετατραπεί σε μία οργουελική φυλακή.
Οι Υπηρεσίες Ασφαλείας της Αλβανίας, υπό την ονομασία 'Sigurimi' (ιδρύθηκαν στις 24 Μαρτίου 1944) ήταν το αλβανικό ανάλογο των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών NKVD, MGB, KGB και της ανατολικογερμανικής Stasi. Η 'Sigurimi' ιδρύθηκε απ' τον φίλο του εθνικού μας ψεύτη Μανώλη Γλέζου, Enver Hoxha. Ο Hoxha ήταν ο Πρώτος Γραμματέας του Αλβανικού Κόμματος Εργασίας, απ' το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έως τον θάνατό του το 1985. Επίσης ήταν Πρόεδρος του Δημοκρατικού Μετώπου της Αλβανίας κι Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Αλβανίας απ' το 1944 μέχρι το θάνατό του. Διετέλεσε πρωθυπουργός απ' το 1944 ως το 1954 και κατά διαστήματα Υπουργός Εξωτερικών κι Υπουργός Αμυνας. Η σύζυγός του ήταν η Nexhmije Hoxha. Το Αλβανικό Κόμμα Εργασίας ιδρύθηκε στις 8 Νοεμβρίου του 1941 και διαλύθηκε στις 5 Ιουνίου του 1991. Εξέδιδε την εφημερίδα 'Zëri i Popullit', η οποία ιδρύθηκε στις 25 Αυγούστου του 1942 και την διεύθυνση της οποίας είχε ο ίδιος ο Hoxha. Η πολιτική γραμμή της ήταν ο Μαρξισμός-Λενινισμός. Μετέπειτα ακολούθησε την Σοσιαλδημοκρατία. Η νεολαία του κόμματος ιδρύθηκε στις 23 Νοεμβρίου του 1941 κι ονομάστηκε ''Bashkimi i Rinisë së Punës së Shqipërisë'. Η περιγραφή της κομματικής νεολαίας ήταν 'η σπουδαιότερη επαναστατική έκφραση της ανεξάντλητης δύναμης' ή 'μαχητικό αποθεματικό του κόμματος', ενώ συνδεόταν άμεσα με το Δημοκρατικό Μέτωπο. Η κυβέρνηση του Hoxha χαρακτηριζόταν απ' την διακηρυγμένη σταθερή προσήλωσή του στον αντιρεβιζιονιστικό Μαρξισμό-Λενινισμό ήδη απ' τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και μετά. Μετά τη ρήξη του με τον Μαοϊσμό την περίοδο 1976-1978, πολλά Μαοϊκά κόμματα αυτοαναγορεύθηκαν Χοτζικά! Η γνωστότερη ένωση των κομμάτων αυτών είναι η Διεθνής Διάσκεψη Μαρξιστικών-Λενινιστικών Κομμάτων κι Οργανώσεων ('Ενότητα και Πάλη'). Ο συντάκτης του περιοδικού '4η Διεθνής' που εξέδιδε το 'Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα των Ηνωμένων Πολιτειών' (κάτι σαν το ΣΕΚ της Ελλάδας) Sadik Premtaj, ήταν μαζί με τον Anastas Lulja, ηγέτης της Ομάδας Νεολαίας, μίας από τις 3 οργανώσεις που είχαν ενωθεί, κάτω απ' την Γιουγκοσλαβική καθοδήγηση για να συγκροτήσουν το Αλβανικό Κομμουνιστικό Κόμμα το 1941. Πριν δεν υπήρχε Κομμουνιστικό Κόμμα στην Αλβανία. Υπήρχαν μόνο 3 ομάδες, η ομάδα Shkoder, η Ομάδα Νεολαίας κι η ομάδα Korce 1 κι ενώ κι οι 3 θεωρούσαν ότι είναι κομμουνιστικές, ήταν εντούτοις σε σταθερή σύγκρουση μεταξύ τους. Απ' το 1976 ως το 1991, η Αλβανία ονομαζόταν 'Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας'. Απ' το 1946 ως το 1976 ονομαζόταν 'Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας' κι απ' το 1946 ως το 1948 'Δημοκρατία της Αλβανίας'.
Οι μέθοδοι ανακρίσεων και βασανιστηρίων των κατηγορούμενων για προδοσία του καθεστώτος ήταν απάνθρωπες καθώς προέρχονταν απ' την καθοδόγηση των σοβιετικών υπηρεσιών που είχαν πολύχρονη πείρα στον βασανισμό αντιφρονούντων. Τα αλβανικά Γκουλάγκ ήταν πιστό αντίγραφο των αντίστοιχων σοβιετικών. Η βαρβαρότητα της αλβανικής δικτατορίας του προλεταριάτου ήταν τέτοια, ώστε απ' το 1968 κι έπειτα απαγορεύτηκε η έξοδος απ' την χώρα, ενώ δινόταν η σχετική άδεια μονάχα για επιχειρηματικούς σκοπούς. Το δικαστικό σύστημα επιδίδετο σ' επίδειξη ισχύος μέσα από διάφορες θεαματικές δίκες δια της παραδειγματικής τιμωρίας των κατηγορούμενων. Μία ερευνητική ομάδα Αμερικανών για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιέγραψε την διαδικασία μίας δίκης: 'Ο εναγόμενος δεν είχε καν το δικαίωμα να υποβάλει ερωτήματα στους προς εξέταση μάρτυρες, παρ' όλο που είχε το δικαίωμα να διατυπώσει τις ενστάσεις του. Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου απέρριψε τις ενστάσεις του κι απευθυνόμενος σ' αυτόν του είπε: 'Καθίστε κάτω και παραμείνετε ήσυχος. Εμείς γνωρίζουμε καλύτερα από εσάς'. Το άθλιο καθεστώς προκειμένου να μειώσει στο ελάχιστο την πιθανότητα ανάδυσης αντιφρονούντων ή εξόριστων, προχωρούσε στην σύλληψη των συγγενών του εκάστοτε κατηγορούμενου κι εκτελούνταν ως 'εχθροί του λαού'. Οι πολιτικές εκτελέσεις ήταν κάτι κοινότοπο στην Αλβανία του Hoxha. Τα βασανιστήρια ήταν μία πάγια μέθοδος που ακουλουθούσαν οι αρχές, ώστε ν' αποσπάσουν ομολογίες, ανεξάρτητα απ' την κατάληξη που είχαν. Τα βασανιστήρια συμπληρώνονταν από εικονικές εκτελέσεις κι ηλεκτροσόκ. Υπήρχαν 6 στρατόπεδα εγκλεισμού και 14 στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας εις τα οποία οδηγούνταν οι πολιτικοί κρατούμενοι μαζί με τους ποινικούς. Μάλιστα, εκτιμάται πως το 1985 οι κρατούμενοι σ' αυτά ανέρχονταν στους 32.000.
Το άρθρο 47 του Αλβανικού Ποινικού Κώδικα ανέφερε: 'Η απόδραση οποιουδήποτε απ' τα όρια του κράτους, δηλαδή η άρνηση αυτού να επιστρέψει στην πατρίδα του, με δεδομένο ότι υποχρεούται να εκτίσει την ποινή που του έχει επιβληθεί ή να επιστρέψει μετά την λήξη της άδειας που του είχε χορηγηθεί' συνιστούσε πράξη προδοσίας που τιμωρείται με ποινή 10ετούς φυλάκισης ή ακόμα και θάνατο. Οι καταγραφές αναφέρουν ότι υψωνόταν ένα μεταλλικός ενσύρματος φράχτης μήκους 600 μέτρων που μπορεί να έφτανε μέχρι κι 1 χιλιόμετρο απ' την γραμμή των συνόρων του αλβανικού κράτους. Στην Αλβανία υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 750.000 πολυβολεία ή 'μπούνκερ', τα οποία υποτίθεται ότι θα προστάτευαν τα 3 εκατομμύρια των Αλβανών. Στην περίπτωση που κανείς προσπαθήσει να τα παρακάμψει είτε πεθαίνει ακαριαία από ηλεκτροπληξία, είτε ενεργοποιείται ο συναγερμός κι ανάβουν προβολείς κι οι φρουροί που βρίσκονται σ' απόσταση ενός χιλιομέτρου μεταξύ τους ανοίγουν πυρ κατά όσων κινούνται πλάι στον φράχτη. Σ' απόσταση περίπου 2 μέτρα εκατέρωθεν του φράχτη το έδαφος είναι καθαρισμένο κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να διαπιστωθεί άμεσα αν υπάρχουν οι πατημασιές όσων επιχειρούν ν' αποδράσουν ή να εισέλθουν στο έδαφος της Αλβανίας. Το έδαφος είναι σπαρμένο με παγίδες, άλλοτε θανατηφόρες κι άλλοτε διαμορφωμένες ώστε να φωτίσουν την περιοχή προκειμένου να εντοπιστούν οι καταδιωκόμενοι. Η κομμουνιστική σχιζοφρένεια που εκφραζόταν με την πληθώρα αυτών των οχυρωματικών έργων οφείλετο στον Hoxha που υποστήριζε πως η Αλβανία θα δεχόταν 'ιμπεριαλιστική επίθεση'.
Ο Fatos Lubonja είναι ένας Αλβανός συγγραφέας που πέρασε 17 χρόνια στις φυλακές αλλά και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του καθεστώτος του Hoxha. Έχει συγγράψει αρκετά βιβλία που έχουν μεταφραστεί στα ιταλικά, τα γερμανικά, τα αγγλικά και τα πολωνικά. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Διεθνούς Λογοτεχνίας 'Alberto Moravia το 2002 και με το βραβείο Λογοτεχνίας Herder το 2004. Το ακόλουθο απόσπασμα προέρχεται απ' το βιβλίο του 'Second Sentence: Inside the Albanian Gulag' του 2009. 'Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κομμουνιστική Αλβανία ήταν το ίδιο βάρβαρα και κλειστοφοβικά μ' εκείνα του Στάλιν, με την μόνη διαφορά ότι οι Αλβανοί κρατούμενοι μπορούσαν να καταδικαστούν σ' επιπρόσθετες ποινές ακόμα κι όταν βρίσκονταν μέσα σ' αυτά'. Στο έργο του ο Lubonja καταθέτει τις φρικιαστικές συνθήκες που επικρατούσαν στα αλβανικά Γκουλάγκ, όπου οι κρατούμενοι ήταν εκτεθειμένοι σε ποικίλες φυσικές και ψυχολογικές αντιξοότητες. Ο ίδιος εξέτισε την ποινή του σ' ένα ορυχείο χαλκού στη Βόρειο Αλβανία. Ενόσω εξέτιε την ποινή του ανακάλυψε πως δύο συγκρατούμενοί του απέστειλαν μία επιστολή προς το Κόμμα επικρίνοντας τον 'εξοχότατο' Hoxha. Έκτοτε εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς, κι όπως αναφέρει, δεν τους είδε ποτέ ξανά. Δεν σύνδεσε το εν λόγω γεγονός παρά μονάχα αφότου συνελήφθη μαζί μ' άλλους 7 συμπατριώτες του δίκην συστάσεως 'αντεπαναστατικής' οργανώσεως κι ήλθε αντιμέτωπος με τα βασανιστήρια, τις ανακρίσεις και την απομόνωση. Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου αναφέρει τα εξής: ''Βρέθηκα αντιμέτωπος με τον Kapllan Sako, τον αναπληρωτή διευθυντή της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφαλείας. Ποτέ μου δεν θα ξεχάσω την πρώτη ημέρα της συλλήψεώς μου και πολύ περισσότερο τα λόγια που εκείνος μου είπε: 'Σας έχουμε φέρει εδώ προκειμένου να μας μιλήσετε για τις πολιτικές πεποιθήσεις σας'. Δεν τον είχα ξαναδεί πιο πριν. Ο Kapplan στεκόταν ατάραχος. Η συμπεριφορά του όμως είχε αλλάξει, παρότι εξακολουθούσε να είναι ο τυπικός άνδρας της Sigurimi απ' την κοψιά του, το όλο σουλούπι, το χτένισμά του, το παρουσιαστικό του. Πίσω απ' το γραφείο καθόταν ένας μελαμψός άνδρας που κρατούσε μία λευκή κόλλα (χαρτί). Ακολούθησε η στιχομυθία:
-Είσαι ο Fatos';, ρώτησε ο Kapplan.
-Ναι, απάντησα.
-Μ' αναγνωρίζεις;
-Ναι.
-Πότε συναντηθήκαμε τελευταία φορά;
-Τον Ιούλιο του 1974, απάντησα.
Μ' ευχαρίστησε που θυμόμουν αυτή τη λεπτομέρεια.
'Γιατί πήρες αυτό το ύφος στο δικαστήριο;, μου είπε. 'Δεν περιμέναμε κάτι τέτοιο από εσένα'.
-‘Δεν μπορώ να συναινέσω σε πράγματα που δεν έκανα', απάντησα.
-Δεν είχα πρόθεση να τσακωθώ μαζί του, καθότι ήμουν προκατειλημμένος για την καταδικαστική απόφαση που θα έπαιρναν για εμένα. Έπρεπε να προσέξω τι θα πω.
-'Λοιπόν, το δικαστήριο μας σας καταδίκασε άνευ λόγου κι αιτίας'; Η φωνή του βάρυνε.
-Άραγε, στ' αλήθεια αυτός ο άνδρας πιστεύει αυτές τις επινοήσεις;, είπα μέσα μου. Μου προκάλεσε αηδία το άκουσμα της φράσης 'το δικαστήριό μας', λες κι επρόκειτο για κάτι ιερό, όπως και τα άτομα που το συγκροτούσαν.
-'Τα στοιχεία βρίσκονται εδώ. Ας περάσουμε στην εξέτασή τους', απάντησα.
-Εκείνος δεν απάντησε. Ήταν νευρικός έως ότου φτάσουμε στο κρίσιμο σημείο:
-'Είπατε: 'Ο Fadil Kokomani είναι πολύ καλός μου φίλος;' Ε, αυτό ήταν που με ενέπλεξε ακόμα περισσότερο. 'Το είπα με την ηθική έννοια του όρου', απάντησα, καθώς 'μου έδωσε την εικόνα ενός ακέραιου ανθρώπου'.
Αυτή η δήλωσή μου τον ξάφνιασε.
-'Τι εννοείς ακέραιος, δηλαδή τι κοπής είναι αυτός ο ακέραιος άνθρωπος που μας λες;, αντέτεινε προβάινοντας σε έναν ειρωνικό μορφασμό και μετατόπισε την λευκή κόλλα χαρτί στην γωνιά του γραφείου του.
-'Ορίστε, να ποιος είναι ο πολύ καλός φίλος σας'.
Κάτω απ' την λευκή κόλλα υπήρχαν διάφορες φωτογραφίες, οι οποίες είχαν ληφθεί στην διάρκεια της νύχτας. Τα πρόσωπα των Fadil, Vangjel και Xhelal φαίνονταν στραμμένα προς τη μεριά μου, σαν να τα είχε διαπεράσει ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα τρόμου. Ήταν καθισμένοι πάνω σε μία στρογγυλή επιφάνεια δεμένοι πισθάγκωνα ο καθένας τους ξεχωριστά και μ' ένα σκοινί κι οι 3 μαζί. Στην πραγματικότητα είχαν φωτογραφηθεί λίγο πριν την εκτέλεσή τους.
Ο Kapplan πήρε θάρρος και φώναξε εκνευρισμένος: 'Να που ανήκετε. Εκεί θα καταλήξετε κι εσείς αν περάσετε ξανά αυτό το κατώφλι', κουνώντας το δάκτυλό του κι αγγίζοντας τις φωτογραφίες που μου είχε παρουσιάσει.
Μετά βίας μπορούσα ν' αναγνωρίσω τον Fadil. Διέκρινα ένα πρησμένο σακατεμένο πρόσωπο που ήταν λερωμένο απ' το αίμα που έτρεχε στο μέτωπό του και κάλυπτε τα μάτια του, μέρος της μύτης και τα μάγουλά του κι έφτανε μέχρι το λαιμό. Το θέαμα ήταν ανατριχιαστικό. Μου ξύπνησε μνήμες από έναν δολοφονημένο σαμποτέρ, την εικόνα του πτώματός του οποίου οι αρχές του Υπουργείου Εσωτερικών εξέθεταν σε δημόσια θέα. Η εικόνα αυτή μου είχε αποτυπωθεί απ' όταν ήμουν μικρό παιδί. Αφότου είδα νεκρό τον Fadil, ήμουν φανερά συγχυσμένος για να καταφέρω να επικεντρωθώ στις υπόλοιπες όπου απεικονίζονταν οι Vangel και Xhelal. Το βλέμμα μου έπεσε πάνω σε μία άλλη μεγάλη φωτογραφία, όπου διακρίνονταν 3 πτώματα, το ένα πάνω στο άλλο. Κατάφερα να διακρίνω το γκρί σακάκι του Iljaz, το οποίο φορούσε ο Fadil στην διάρκεια της δίκης τους.
Ο Kapllan φώναξε πάλι: 'Κι επιμένετε να λέτε, 'Ο Fadil Kokomani είναι πολύ καλός φίλος μου'.
-'Τι άλλο μπορώ να πω', απάντησα.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα Αλβανίας ('Partia Socialiste e Shqipërisë') ιδρύθηκε στις 5 Ιουνίου του 1991. Είναι αλβανικό σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό κόμμα. Βρίσκεται στην κυβέρνηση ύστερα απ' τις εκλογές του 2013, στις οποίες συγκέντρωσε 66 απ' τις συνολικά 140 έδρες του Κοινοβουλίου της Αλβανίας. Το κόμμα αποτελεί εξέλιξη του Κόμματος Εργασίας Αλβανίας, του κόμματος που κυβερνούσε την Αλβανία απ' το 1945 έως το 1991, ύστερα απ' το 10ο συνέδριο του τελευταίου, το οποίο στράφηκε απ' τον κομμουνισμό προς την σοσιαλδημοκρατία. Ο Φάτος Νάνο εξελέγη πρώτος πρόεδρος του κόμματος, ενώ συνέβαλε στην μεταρρύθμιση του πρώην κομμουνιστικού κόμματος, κι έγινε μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Πρόεδρος της οποίας είναι ο Γιώργος Παπανδρέου. Την 1η Σεπτεμβρίου του 2005, ο Νάνο παραιτήθηκε απ' την θέση του προέδρου του κόμματος, στην οποία τον διαδέχτηκε ο Έντι Ράμα που έστρεψε το κόμμα προς τον 'κοινωνικό φιλελευθερισμό', δηλαδή σ' έναν αριστερού τύπου αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό.
Άραγε, οι 'μαρξιστές-λενινιστές' με τις καπιταλιστικές τσέπες και την ανακολουθία λόγων-πράξεων που τους χαρακτηρίζει σε κάθε επίπεδο, είναι σε θέση να ζήσουν στις περιγραφείσες συνθήκες; Προφανώς όχι. Το κομμουνιστικό καθεστώς έχει εφαρμογή στους 'άλλους', μα ποτέ στους ίδιους. Ο κομμουνιστικός παράδεισος που επιφυλάσσουν ως τυραννία του προλεταριάτου στους 'πατριώτες', τους 'φασίστες', 'τους ρατσιστές'. Μέσα από ένα τέτοιο καθεστώς μπορούν να πάρουν την εκδίκησή τους στ' όνομα της Δημοκρατίας και των σοσιαλιστικών πειραμάτων. Η 'Οργάνωση Κομμουνιστών Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδος' (ΟΚΜΛΕ) υποστηρίζει με θέρμη την πάλαι ποτέ κομμουνιστική Αλβανία. Στην εφημερίδα τους 'Επανάσταση', που υποτιτλίζουν ως Όργανο της Οργάνωσης των Κομμουνιστών Μαρξιστών-Λενινιστών Ελλάδας, έγραφαν: 'Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας : Η μόνη σοσιαλιστική χώρα στο κόσμο. Ο σοσιαλισμός οικοδομείται σύμφωνα με τη διδασκαλία των Μαρξ–Ένγκελς–Λένιν–Στάλιν. Αρκεί να μελετήσει κανείς το Σύνταγμα της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας (εκδ. 'Πορεία', 1977) για να ξεκαρδιστεί στα γέλια. Ο παράδεισος που περιγράφεται ουδεμία σχέση μπορεί να έχει με τα όσα καταμαρτυρούν οι όλως από θαύμα επιζήσαντες των αλβανικών Γκουλάγκ.
Και κάτι 'πικάντικο' για το τέλος. Τάσος Λειβαδίτης κι απόσπασμα απ' το 'ποίημα' ΣΤΑΛΙΝ...
Χτες βράδι, 9 και 50, ώρα Μόσχας
Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Στάλιν
Πέθανε.
Μιλάει η Μόσχα.
Μιλάει η Μόσχα.
Χτες βράδι...
Μιλάει η Μόσχα.
Μιλάει η Μόσχα.
Κι οι άνθρωποι νοιώσανε ξαφνικά μεγάλοι
μπροστά σ' αυτή την απέραντη κι επίσημη ώρα.
9 και 50 βράδι
ώρα Μόσχας.
