Οι προαναφερθείσες παραγωγές προσέλκυαν ένα κοινό που άγγιζε τα 80 εκατομμύρια στη βάση μίας εβδομάδας. Συγχρόνως ο ρόλος του κινηματογράφου αναβαθμιζόταν στην ισχυροποίηση της πειθούς και της ενημέρωσης, ενώ η CIP δεν μπορούσε να αγνοήσει την συμβολή του στην προπαγάνδα. Χρησιμοποιούνταν όλα τα μέσα για την προπαγάνδα του αμερικανικού εθνικισμού. Αυτό δημιούργησε την καχυποψία ότι η CIP δυνητικά αποτελούσε απειλή για την αμερικανική δημοκρατία που τύποις υπερασπιζόταν και στ' όνομα της οποίας πολεμούσε. Με το επιχείρημα ότι οι ανάγκες της κυβέρνησης υπερκάλυπταν τις ανάγκες του ατόμου, η CIP είχε την ψευδαίσθηση πως προασπιζόταν ένα φιλοσοφικό ίδρυμα. Ο Creel κι οι συνεργάτες του θεώρησαν ότι ο πόλεμος είχε ανασύρει ορισμένα θέματα σχετικά με το ρόλο του κράτους και των σχέσεών του με τους πολίτες στον σύγχρονο κόσμο κι ότι η Αμερική όφειλε να τ' αντιμετωπίσει. Αλλά όλα αυτά δεν θα είχαν καμία σημασία εάν η Γερμανία δεν ηττάτο. Κύριο μέλημα της επιτροπής Creel ήτο η ανάσχεση του εσωτερικού μετώπου, αλλά οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να υιοθετήσουν μόνο ό,τι είχε ήδη ξεκινήσει απ' τους Σύμμαχους τους στην εκστρατεία εναντίον του ηθικού του εχθρού. Εδώ πάλι, οι κορυφαίοι επαγγελματίες ήσαν οι Βρετανοί.
Οι Γάλλοι διέθεταν κι αυτοί μία οργάνωση για την προπαγάνδα τους, την 'Maison de la Press'. Η οργάνωση αυτή προσπάθησε να διατηρήσει την ενημέρωση των Γάλλων των κατακτημένων περιοχών απ' τους Γερμανούς για ό,τι συνέβαινε στο Παρίσι. Δημιουργήθηκε το Υπουργείο Πληροφοριών υπό την διοίκηση του Λόρδου Beaverbrook, το έργο του οποίου ήτο να ενημερώνονται οι λαοί των συμμαχικών και των ουδέτερων χωρών, ενώ το Τμήμα Προπαγάνδας του Εχθρού είχε συσταθεί στο Crewe House υπό τον Λόρδο Northcliffe. Αυτό ήτο έργο του Lloyd George, του πρωθυπουργός απ' το 1916, που ενδιαφερόταν με πάθος για την προπαγάνδα και που αντιπαθούσε τους διπλωμάτες καριέρας που είχαν κάνει εξαιρετικό έργο στην Αμερική. Σκοπός του Lloyd George ήτο να δει την προπαγάνδα της Βρετανίας ν' απλώνεται πέρα απ' τις αποφάσεις των διάφορων ελίτ. Για τον λόγο αυτό ήθελε να ελέγξει την Fleet Street στο City του London, όπου ο Λόρδος Northcliffe είχε υπό τον έλεγχο του εφημερίδες όπως ήσαν οι 'The Times' και 'Daily Mail'. Απεναντίας ο Λόρδος Beaverbrook ήτο ιδιοκτήτης της 'Daily Express'. Ο Lloyd George επιθυμούσε να εκμηδενίσει οιαδήποτε κριτική σε βάρος της κυβέρνησης του. Και πάλι υπήρξαν εκείνοι που είδαν προφητικά πως η ισχυροποίηση τέτοιων μηχανισμών θα μπορούσε να έχει τ' αντίθετα αποτελέσματα στο εσωτερικό της Βρετανίας.
Ένας Γερμανός βετεράνος έγραψε σχετικά: 'Το 1915, ο εχθρός εξαπέλυσε την προπαγάνδα του εναντίον των στρατιωτών μας. Απ' το 1916 κι έπειτα αυτή εντατικοποιήθηκε σε σταθερή βάση και στις αρχές του 1918, είχε ήδη μετατραπεί σ' ένα σύννεφο καταιγίδας. Πλέον ήσαν ορατά τοίς πάσι τ' αποτελέσματα αυτής της προοδευτικής αποπλάνησης. Οι στρατιώτες μας έμαθαν να σκέπτονται με τον τρόπο που ο εχθρός τους ήθελε να σκέπτονται'. Ο άνδρας που έγραψε αυτά τα λόγια δεν ήτο άλλος απ΄τον Adolf Hitler. Στο 'Mein Kampf' ο μελλοντικός ηγέτης της Γερμανίας αφιέρωσε 2 ολόκληρα κεφάλαια στο ζήτημα της προπαγάνδας που συνδέονταν με την εκτίμηση που ο ίδιος είχε για την βρετανική προπαγάνδα αυτή καθαυτή, για τα λεπτότερα σημεία της, όπως η σημασία του χρόνου, οι σωρευτικές επιπτώσεις, και η επανάληψη. Ήσαν μαθήματα που ο ίδιος θα έθετε σε τρομερή χρήση αργότερα. Ο Στρατηγός Ludendorff εντυπωσιάστηκε απ' το έργο του 'Υπουργείου για την Καταστροφή της Γερμανικής Συνοχής'. Ο ίδιος τόνισε πως 'υπνωτιστήκαμε απ' την προπαγάνδα του εχθρού, όπως ο λαγός απ' το φίδι'. Βέβαια, πολλοί υψηλόβαθμοι στην Γερμανία βρήκαν ως αποκούμπι την υπεροχή της βρετανικής προπαγάνδας για την ήττα τους. Υπήρχαν όμως κι άλλα ζητήματα που έμεναν αναπάντητα. Τα γερμανικά στρατεύματα δεν είχαν εν προκειμένω ηττηθεί στο πεδίο της μάχης; Η Γερμανία δεν είχε εισβάλει σε ξένες χώρες; Πράγματι, η πορεία της Γερμανίας ήτο νικηφόρα στην Ανατολή εξαιτίας της Συνθήκης Brest-Litovsk (1918). Πώς, λοιπόν, η Γερμανία έχασε τον πόλεμο; Μα φυσικά, με την κατάρρευση εκ των έσω. Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν διαβάλλει ηθικά τον μέσο Γερμανό πολίτη. Τα γερμανικά στρατεύματα είχαν δεχθεί πισώπλατες μαχαιριές την ίδια ώρα που πολεμούσαν λυσσωδώς στο μέτωπο. Αυτή η θέση ήτο που επιβεβαίωνε τους ισχυρισμούς των Γερμανών Εθνικοσοσιαλιστών στη Βαϊμάρη του 1920 ότι πίσω απ' αυτή την μηχανορραφία βρίσκονταν οι Σιωνιστές διά του Μπολσεβικισμού τους. Το μόνο σίγουρο είναι πως οι Βρετανοί μετήλθαν μεθόδων ψυχολογικού πολέμου ήδη απ' το 1915. Ο Στρατηγός Wilson έλεγε: 'Η προπαγάνδα είναι δευτερεούσης σημασίας ζήτημα. Πρωτεύον είναι να σκοτώσουμε τους Γερμανούς'. Οι Γερμανοί έριξαν προπαγανδιστικά φυλλάδια στη πόλη Nancy της Γαλλίας κατά την διάρκεια της μάχης του 'Grande-Couronne' τον Σεπτέμβριο του 1914, όπως και εξέδωσαν την 'Gazette des Ardennes' για να εγκλοπωθούν τους Γάλλους. Οι Βρετανοί απήντησαν μέσω της σύστασης της 'Διεύθυνσης Ειδικών Πληροφοριών' ή αλλιώς ΜΙ7. Μέχρι το Μάρτιο του 1915, είχε αναπτυχθεί ένας ιδιότυπος πόλεμος ρίψης φυλλαδίων μεταξύ της γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας και της βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας. 6 μήνες αργότερα, η Γαλλία συγκρότησε την δική της δομή 'Service de la Propagande Aerienne' που έκανε ρίψεις της 'La Voix du Pays' στις κατακτημένες περιοχές. Τα φυλλάδια ήσαν επιμελημένα, ώστε να περιέχουν νέα που αρνείτο η αντίπαλη πλευρά, χάρτες που έδειχναν το δρόμο του γυρισμού, περιγραφές του πόσο καλά αντιμετωπίζονταν οι αιχμάλωτοι, κι ούτω καθεξής. Ενόσω ο συμμαχικός αποκλεισμός της Γερμανίας είχε άρχισε να έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, τα μενού στα εστιατόρια στο London είχαν διαμορφωθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να τονίσουν τη ματαιότητα της γερμανικής υποβρυχιακής εκστρατείας που σκοπό της είχε δήθεν να λιμοκτονήσει η Βρετανία και να οδηγηθεί σε υποταγή. Στη Βασιλεία της ουδέτερης Ελβετίας, ένα απ' τα καθήκοντά του Βρετανού πρόξενου, ήτο η διάθεση των μηνυμάτων προπαγάνδας σε φιάλες που στη συνέχεια έφταναν μέχρι τον ποταμό Ρήνο της Γερμανίας.
Δεν είναι πιστευτό ότι τέτοιες μέθοδοι ήσαν ικανές να πυροδοτήσουν τη γερμανική επανάσταση και να επιφέρουν την παραίτηση του Kaiser το 1918. Το 1918 η μέθοδος προπαγάνδισης ήτο μέσω μπαλονιών κι όχι τόσο μέσω της ρίψης φυλλαδίων από αεροσκάφη. Στα τέλη του 1917, 4 Βρετανοί αεροπόροι, συνελήφθησαν και δικάστηκαν από γερμανικό στρατοδικείο για τον λόγο ότι 'διένειμαν φυλλάδια που περιείχαν ύβρεις κατά του γερμανικού στρατού και της νόμιμης κυβέρνησης στις τάξεις των γερμανικών στρατευμάτων στο δυτικό θέατρο του πολέμου'. Παρότι 2 απ' τους κατηγορουμένους αθωώθηκαν ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων, και παρ' όλο που το ίδιο το δικαστήριο αμφισβήτησε την απόφαση για το αν η πράξη αυτή ήτο μία παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, 2 αξιωματικοί καταδικάστηκαν σε φυλάκιση δέκα ετών. Όταν η είδηση κατέφθασε στο Γραφείο Πολέμου τον Ιανουάριο του 1918, οι από αέρος ρίψεις φυλλαδίων ανεστάλησαν. Αντίποινα απειλήθηκαν, μ' αποτέλεσμα την αμνήστευση των αξιωματικών, οι οποίοι επέστρεψαν στους στρατώνες τους και αντιμετωπίστηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου. Ωστόσο, στο Υπουργείο Αεροπορίας παρέμειναν διστακτικοί στο να εμποδίσουν τις ρίψεις φυλλαδίων κι η διάταξη περί αναστολής παρέμεινε σε ισχύ μέχρι τον Οκτώβριο του 1918, 1 μήνα πριν το τέλος του πολέμου. Αντ' αυτού, οι Βρετανοί προώθησαν την ιδέα του μπαλονιού πάνω απ' το Δυτικό μέτωπο, αλλά δεδομένου ότι η απόλυτη μέγιστη εμβέλεια τους ήτο περίπου 50 μίλια, μόνο περιστασιακές συνθήκες επέτρεπαν στους Γερμανούς πολίτες να έχουν εικόνα, έως τις κρίσιμες μέρες στις αρχές Νοεμβρίου του 1918, οπόταν τα αεροσκάφη επανέλαβαν τις ρίψεις. Με δεδομένο το σωρευτικό χαρακτήρα της προπαγάνδας και τη μεταχείριση των 2 Βρετανών αξιωματικών στα τέλη του 1917, θα εξηγούσε ένα μακροχρόνιο φόβο της συμμαχικής προπαγάνδας εκ μέρους της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, ωστόσο η θεωρία της πισώπλατης μαχαιριάς εδράζεται αλλού. Το Crewe House είχε επιλέξει να πλήξει τον δυνάμει σύμμαχο της Γερμανίας, την Αυστρο-Ουγγαρία. Μετά την 'Οκτωβριανή Επανάσταση' του 1917 και την αποχώρηση των Ρώσων απ' τον πόλεμο, η κατάσταση στη Γερμανία φάνηκε να μην προσφέρει την προοπτική επιτυχημένης προπαγάνδας εξαιτίας των συνθηκών στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων, όπου ακρωτηριάστηκαν οι μαζικές απεργίες που ξέσπασαν τον Ιανουάριο του 1918. Η πολυεθνική φύση της Αυστρο-Ουγγαρίας παρείχε τα περιθώρια για μία αποσχιστική προπαγάνδα και ως εκ τούτου για την απομόνωση της Γερμανίας.
Ο Πρόεδρος Wilson άνοιξε το δρόμο στις 8 Ιανουαρίου του 1918 με ίσως την πιο σημαντική από προπαγανδιστικής άποψης ομιλία του στο πλαίσιο του πολέμου, οπόταν διακήρυξε το πρόγραμμα των δεκατεσσάρων σημείων του ζητώντας, μεταξύ άλλων, την αναπροσαρμογή των συνόρων της Ιταλίας σύμφωνα με την εθνικότητα, την αυτονομία των λαών της Αυστρο-Ουγγαρίας, αλλά και την δημιουργία αυτοδύναμων κρατών για τους Γιουγκοσλάβους, τους Πολωνούς, τους Ρουμάνους και τους Σέρβους. Η δήλωση αυτή αποτέλεσε το πράσινο φως για το 'Crewe House', ώστε να διαλύσει το σύστημα της δυαδικής μοναρχίας της Αυστρο-Ουγγαρίας μέσω της προώθησης της εσωτερικής δυσαρέσκειας και της εξέγερσης των 'καταπιεσμένων εθνικοτήτων', η οποία, με τη σειρά της, θ' αποδυνάμωνε την ικανότητα της Γερμανίας να υποστηρίξει έναν τέτοιον αγώνα. Να σημειωθεί πως η δυαδική μοναρχία συνιστά την διοίκηση ξεχωριστών βασιλείων υπό έναν κοινό μονάρχη. Μεταξύ Μαϊου-Οκτωβρίου 1918, περί τα 60 εκατομμύρια φυλλάδια (643 διαφορετικά) γραμμένα σε 6 γλώσσες, μαζί με άλλα 10 εκατομμύρια αντίτυπα εφημερίδων (112 διαφορετικές εφημερίδες) γραμμένες σε 4 γλώσσες ερίφθησαν απ' τις συμμαχικές δυνάμεις στο έδαφος της Αυστρο-Ουγγαρίας. Τα φαινόμενα λιποταξίας παρουσίασαν αλματώδη άνοδο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Σλάβοι παραδόθηκαν αμαχητί, και πολλοί βρέθηκαν να μεταφέρουν προπαγανδιστικό υλικό των Συμμάχων, παρά την ποινή θανάτου που προβλέπετο αν συλλαμβάνονταν απ' τις αυστρο-ουγγρικές αρχές. 800 φυλλάδια βρέθηκαν πάνω σε 350 αιχμαλώτους μονάχα σε μία ημέρα. Στις 16 Οκτωβρίου, ο Αυτοκράτορας Κάρολος, εν αναμονή της βέβαιης ήττας, απέδωσε στις εθνικότητες το δικαίωμα να σχηματίσουν τη δική τους ξεχωριστά κράτη, θέτοντας έτσι την Αυστρία-Ουγγαρία έξω απ' τον πόλεμο ως μία συμμαχική δύναμη, ενώ η Γερμανία δεν μπορούσε να έχει πλέον κάποια απαίτηση, αφού δέχτηκε πισώπλατη μαχαιριά απ' την δική της σύμμαχό.
...συνεχίζεται!
Μέρος B: http://maiandrioi.blogspot.gr/2014/08/blog-post_12.html
