Οι πολιτικοί κρατούμενοι είναι οι έγκλειστοι εχθροί του εκάστοτε καθεστώτος. Πολιτικοί εχθροί με όλη τη σημασία του όρου. Με μοναδικό εφόδιά τους το ψωμί, το νερό, και το σκοτάδι, οι πολιτικοί κρατούμενοι συνήθως απεικονίζονται ως 'εγκληματίες, τρομοκράτες ή και προδότες'. Συνεπώς όταν αναφέρονται απ' τα καθεστωτικά μέσα αυτοί οι χαρακτηρισμοί, προκειμένου να εναντιωθούμε στην στο μονοπώλιο των ορισμών του καθεστώτος, τους ορίζουμε πολιτικούς κρατούμενους. Τα κράτη κατονομάζουν τους πολιτικούς κρατούμενους κατά κύριο λόγο ως 'τρομοκράτες'. Αυτό συμβαίνει διότι οι τρομοκράτες δεν αναγνωρίζονται ως εμπόλεμοι ('bellum gerere') στο Διεθνές δίκαιο κι αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες κι όχι ως αιχμάλωτοι πολέμου που στην πραγματικότητα είναι. 10 μέλη του Προσωρινού IRA (PIRA) εδιώχθησαν επειδή μάχονταν για την ελευθερία της Ιρλανδίας και πέθαναν ύστερα από την μεγάλη απεργία πείνας. Η απεργία είχε χαρακτήρα εναντιώσεως στο βρετανικό καθεστώς που τους οδήγησε στη φυλακή. Τα μέλη του IRA αξίωσαν να μεταχειριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι, κάτι το οποίο ηρνήθησαν οι Βρετανοί. Έως τις μέρες λαμβάνουν χώρα κοινωνικοί αγώνες για τα δικαιώματα των πολιτικών κρατούμενων, το μονοπώλιο των οποίων καπηλεύονται οι 'αντιεξουσιαστές'. Σε διάφορες ευρωπαϊκές κι όχι μόνο χώρες, έχουν ήδη θεσπιστεί νόμοι κατά της ελευθερίας της εκφράσεως κι έχουν αναπτυχθεί υποτυπώδεις δομές αλληλεγγύης κι υποστηρίξεώς τους. Στην Ελλάδα, γίνονται κάποια αργά βήματα, ωστόσο οι καταστάσεις δείχνουν πως η ελληνική ακροδεξιά και τα γραφικά παράγωγά της απέχουν αρκετά απ' αυτή την αρμόζουσα θέση πολιτικής ευθύνης. Η ολιστική θεώρηση της ζωής πρέπει να εδραιωθεί στη συνείδηση κάθε αγωνιζόμενου εθνικιστή.
Δεν υπάρχουν 'τρομοκράτες', αλλά 'τρομοκρατημένοι'.
Δεν υπάρχουν 'εγκληματίες', αλλά 'προσκυνημένοι'.
Η κοινωνία είναι αδιαίρετη. Οι εξουσιαστές υψώνουν τείχη, ώστε να διαχωρίσουν τους υπηκόους τους, σε 'νομοταγείς' και 'νομιμόφρονες'. Κατά το δικό τους μέτρο της 'λογικής' σε υποταγμένους κι ανυπότακτους. Έχοντας διαστρεβλώσει κατά το δοκούν τις έννοιες, ως νομοταγείς εκλαμβάνονται όσοι ακολουθούν 'άνευ αντιλογίας' εντολές που έρχονται σ' αντίθεση με την ατομική συνείδησή τους κι ως νομιμόφρονες εκλαμβάνονται όσοι παριστάνουν τους νομοταγείς. Ο αρχαιοελληνικά νομοταγής είναι ο πολίτης (ο ανήκων εις πολιτείαν) κι όχι ο υπήκοος, που θέτει τον νόμο υπεράνω του ατομικού συμφέροντός του για χάρη της πολιτείας. Ο νομιμόφρονων είναι αυτός ο οποίος προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες κι ακολουθεί την ηθική του καθεστώτος. Αν το κράτος είναι διεφθαρμένο, ο πολίτης που ακολουθεί ευλαβικά τις άνωθεν εντολές, δίχως να εξεγείρεται, είναι κι αυτός διεφθαρμένος. Οι άριστοι έχουν την πολιτεία που τους αξίζει κι οι πληβείοι την δημοκρατία που τους αξίζει. Η φυλακή αποτελεί τον τόπο σωφρονισμού όπου λαμβάνει χώρα ο καταναγκασμός, η τιμωρία, η επιβολή πειθαρχίας. Στον σύγχρονο κόσμο, η φυλακή ενσαρκώνει τη δύναμη του κράτους που δύναται ν' ασκήσει επί των πολιτών του σε καιρό ειρήνης. Στην σύγχρονη ιστορία, αρκετοί είναι οι διάσημοι που πέρασαν το κατώφλι της φυλακής. Απ' τον Dante Alighieri, τον Thomas More, τον Miguel de Cervantes, τον Fyodor Dostoevsky, τον Oscar Wilde, τον O. Henry, τον Mahatma Gandhi, τον Eugene Debs, τον Bertrand Russell, τον Dashiell Hammett, τον Martin Luther King, τον Alexander Solzhenitsyn, τον Nelson Mandela έως τον Rudolf Hess, ο κατάλογος είναι μακρύς.
Μία σχετικά άγνωστη φυλακή ήτο η 'The Pit' ή 'Ο Λάκκος', ένα κελί βαθιά στα θεμέλια του Πύργου του Λονδίνου που βρίσκεται στις όχθες του Τάμεση, στ' ανατολικά του. Θεωρείται απ' τα πιο φημισμένα μνημεία στον κόσμο. Επί σχεδόν 1000 χρόνια, το μεγάλο φρούριο, παλάτι και φυλακή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ταραχώδη ιστορία της Αγγλίας. Απ' τις πύλες του πέρασαν βασιλιάδες, βασίλισσες, αυλικοί, κληρικοί, πολιτικοί και δικαστές, μερικοί απ' αυτούς βγήκαν θριαμβευτές, άλλους ποτέ δεν τους ξαναείδε κανείς ζωντανούς. Ο 'Λάκκος' ήτο χτισμένος κάτω απ' το σημείο της ανώτερης στάθμης του Τάμεση, ενώ όσο η στάθμη αυξανόταν περιοδικά, εκατοντάδες τρωκτικά έπεφταν μέσα σ' αυτόν. Οι έγκλειστοι σ' αυτόν καλούνταν να δώσουν μάχη με τα τρωκτικά στο απόλυτο σκοτάδι. Ο 'Λάκκος' ήτο σε 20 πόδια βάθος κι εικάζεται πως ήτο παλαιό πηγάδι. Ένας απ' τους κρατούμενους που είχε την ατυχία να βρεθεί εντός αυτού ήτο ο Ιησουΐτης Alexander Briant, ο οποίος κρατήθηκε εκεί γι' αρκετές ημέρες το 1581 χωρίς τροφή, τρώγοντας τον πηλό (αργιλώδες χώμα) απ' τα τείχη του. Στον Πύργο του Λονδίνο υπήρχε επίσης έν' άλλο κελί που ονομαζόταν 'Little Ease' ή 'Ελάχιστα βολικό', καθώς ήτο εξαιρετικά μικρό, αν σκεφτεί κανείς πως είχε μέγεθος 4 τετραγωνικά πόδια. Ήτο πρακτικώς αδύνατον για έναν κρατούμενο να καθίσει ή να ξαπλώσει εντός αυτού, διότι προκειμένου να καθίσει μέσα σ' αυτό απαιτούνταν 6 τετραγωνικά πόδια. Στη Γαλλία υπήρχε ένα κελί στο οποίο κρατούνταν οι 'αιρετικοί' της εποχής κι ονομαζόταν 'Mouse Hole' ή 'Τρύπα του ποντικού'. Χρησιμοποιήθηκε έως τον 19ο αιώνα, καθώς το μέγεθος αυτού του κελιού που προκαλούσε κλειστοφοβία ήτο 3 τετραγωνικά πόδια. Η μεγαλύτερη φυλακή στην ιστορία ήτο στην Αυστραλία. Μεταξύ 1787 και 1868 η Αυστραλία χρησιμοποιείτο ως σωφρονιστική αποικία και περίπου 160.000 κατάδικοι εστάλησαν σ' αυτήν σιδηροδέσμιοι. Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, η πλέον περίεργη φυλακή στην ιστορία υπήρξε κατά την διάρκεια της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Ονομαζόταν Coacalco κι ήτο ένα ειδικό κατάλλυμα στην πρωτεύουσα των Αζτέκων. Ήτο φυλακή για τις προστάτιδες θεότητες των πόλεων που είχαν νικηθεί και κρατούνταν εκεί αιχμάλωτοι.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το τυπικό κελί φυλακής έχει διαστάσεις από 7 έως 11 μέτρα, βρισκόταν η διαβόητη φυλακή του Αλκατράζ. Χρησιμοποιείτο ως ένα ομοσπονδιακό σωφρονιστικό κατάστημα μεταξύ 1934 και 1963, ενώ στο Αλκατράζ αντιστούσε ένας φύλακας για κάθε τρεις κρατούμενους. Μία μελέτη του 1930 απέδειξε ότι το 60% των κρατούμενων είχαν χάσει τα λογικά τους. Το νησί Αλκατράζ βρισκόταν στον κόλπο του Σαν Φραντσίσκο των Ηνωμένων Πολιτειών και ήτο η απόλυτη φυλακή υψίστης ασφαλείας. Ονομαζόταν ως 'Βράχος'. Σχετικές η κινηματογραφική παραγωγή 'The Rock' του 1996 και 'Escape from Alkatraz' του 1979.
Τον Οκτώβριο του 1933 ο 'Βράχος' στον κόλπο του Σαν Φραντσίσκο που είχε ονομαστεί Αλκατράζ ('θαλασσοπούλι') απ' τον Ισπανό εξερευνητή Χουάν Μανουέλ ντ' Αγιάλα και λόγω της στρατηγικής του σημασίας, το 1850 ο αμερικανικός στρατός μετέτρεψε το νησάκι σε οχυρό, για την προστασία του λιμανιού. Προς τα τέλη της δεκαετίας, το φρούριο άρχισε να δέχεται και στρατιωτικούς κρατουμένους, οι οποίοι απ' το 1909 έως το 1911 αξιοποιήθηκαν για την ανέγερση μιας νέας στρατιωτικής φυλακής, που επρόκειτο να μείνει στην ιστορία. Για περισσότερα από 80 χρόνια χρησιμοποιήθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς. Στις 12 Οκτωβρίου του 1933 πέρασε στη δικαιοδοσία του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης και την επόμενη χρονιά μετατράπηκε σε ομοσπονδιακή φυλακή υψίστης ασφαλείας. Τα εγκαίνια έγιναν την πρωτοχρονιά του 1934 κι οι πρώτοι κατάδικοι έφτασαν στις 11 Αυγούστου του 1934. Εκεί στέλνονταν οι πολύ επικίνδυνοι κακοποιοί κι όσοι αρνούνταν να προσαρμοστούν στους κανόνες των κοινών φυλάκων. Στα 29 χρόνια λειτουργίας της, τρόφιμοί της υπήρξαν ορισμένοι απ' τους πλέον διάσημους γκάνγκστερ, όπως ο Αλ Καπόνε. Στο Αλκατράζ, οι κρατούμενοι είχαν τέσσερα δικαιώματα: τροφή, ένδυση, στέγη κι ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Έπρεπε να κάνουν προσπάθεια, ώστε να κερδίσουν τ' οτιδήποτε. Στα προνόμια αυτά συμπεριλαμβάνονταν οι επισκέψεις συγγενικών προσώπων, η πρόσβαση στη βιβλιοθήκη των φυλακών, ψυχαγωγικές δραστηριότητα όπως ζωγραφική, μουσική, κ.α. Όσοι αρχικώς το επεδίωξαν, είτε πυροβολήθηκαν και σκοτώθηκαν απ' τους φύλακες, είτε πέθαναν στα παγωμένα νερά του Ειρηνικού Ωκεανού. Μέχρι την 12η Ιουνίου 1962 οι Αμερικανοί κόμπαζαν ότι το Αλκατράζ ήτο η πρώτη φυλακή υψίστης ασφαλείας χωρίς διαφυγή. Ο Φρανκ Λι Μόρις και τα αδέρφια Άνγκλιν, όμως, είχαν άλλη γνώμη. 'Δραπέτευσαν και σήμερα ζουν κάπου εκεί έξω. Τουλάχιστον οι δύο από αυτούς ακόμη γελούν με τους κομπασμούς του απόρθητου κολαστηρίου', αποκαλύπτει ο 80χρονος αστυνομικός, Μάικλ Ντάικ , που τους κυνηγάει ακόμα.
Εν αντιθέσει μ' αυτό το απάνθρωπο σύστημα του Αλκατράζ, οι πλέον 'φιλελεύθερες', αν μπορεί κανείς να το πει ποτέ έτσι, φυλακές βρίσκονται στη Δανία. Είναι οι λεγόμενες 'Ανοικτές Φυλακές'. Το 90% των Δανών κρατουμένων βρίσκονται 'έγκλειστοι' σ' αυτού του τύπου τις φυλακές. Μονάχα οι κρατούμενοι που θεωρούνται ύποπτοι φυγής κρατούνται στις παραδοσιακού τύπου φυλακές, τις 'Κλειστές Φυλακές'. Η μοναδική τιμωρία στις 'Ανοικτές Φυλακές' είναι η στέρηση της ελευθερίας. Οι κρατούμενοι έχουν τα δικά τους δωμάτια, ενώ μπορούν να φέρουν αντικείμενα απ' το σπίτι τους, αμείβονται για την εργασία και την παρακολούθηση μαθημάτων και τους επιτρέπονται οι 'κατ 'οίκον' επισκέψεις. Οι 'Ανοικτές Φυλακές' περιβάλλονται από έναν χαμηλό φράχτη. Κάθε δραπέτης ο οποίος συλλαμβάνεται απλά επιστρέφει σ' αυτές για να ολοκληρώσει την ποινή του. Δεν υπάρχει καμία επιπλέον τιμωρία. Το επαναστατικό κίνημα που εναντιώνεται στις φυλακές κι αγωνίζεται για την ολοκληρωτική κατάργησή τους ζητεί την πλήρη εξάλειψη του σωφρονιστικού συστήματος. Το κίνημα αυτό δεν ενδιαφέρεται μονοδιάστατα για τη βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές ή τη μεταρρύθμιση των φυλακών. Το κίνημα υποστηρίζει ότι δεν μπορεί ποτέ να μεταρρυθμιστεί μία φυλακή αφού η ύπαρξή τους αυτή καθαυτή συνιστά μία παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί η δουλεία ή να υπάρξει συμβιβασμός μ' αυτήν. Η αφροαμερικανίδα πολιτική ακτιβίστρια Angela Davis, υποστήριξε: 'Κάποτε η δουλεία φαινόταν κάτι το φυσιολογικό από ηθικής απόψεως, και εξαιτίας αυτού το αίτημα για την κατάργησή της φαντάζει ουτοπικό'.
Σε μία κοινωνία που νοσεί εκ βαθέων, δεν υπάρχουν 'αθώοι-ένοχοι', αλλά αιτίες-αποτελέσματα. Δεν θα πέσουμε στην παγίδα του συστήματος που διαχωρίζει τους ανθρώπους βάσει της ηθικής του κτήνους. Χρήσιμες συμβουλές προς 'αθώους κι ενόχους' όμηρους των κολαστηρίων που ονομάζουν σωφρονιστικά ιδρύματα ή καταστήματα είναι οι εξής:
1) Μην αποτυπώνετε ποτέ τις σκέψεις σας για οτιδήποτε μπορεί ν' αποτελέσει στοιχείο κατηγορίας εναντίον σας. Μην ομιλείτε στο τηλέφωνο για οτιδήποτε αφορά στην υπόθεση σας ή περί αυτής με τον οποιονδήποτε συγκατηγορούμενό σας για τον προαναφερθέντα λόγο. Τα κελιά ενδέχεται να είναι παγιδευμένα με συστήματα συνακροάσεων κι όσα λέτε να καταγράφονται και ν' αποτελέσουν όπλο εκβιασμού για την απόσπαση πληροφοριών ή εκβιασμού περί συνεργασίας με τις αρχές. Σε κάθε περίπτωση, εσείς είστε χαμένοι. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να προστατευθείτε μέσα σ' ένα κλουβί, όπου οι ανθρωποφύλακες έχουν το μαχαίρι και το πεπόνι.
2) Μην ομιλείτε περί κρίσιμων θεμάτων μ' άλλους έγκλειστους. Οι φυλακές είναι γεμάτες από απελπισμένους ανθρώπους που δυνητικά μπορούν να καταστούν χαφιέδες και συνεργάτες των σωφρονιστικών υπαλλήλων υπό την απειλή της παρατάσεως της καείρξεώς τους ή της μεταφοράς τους σε μία προβληματική πτέρυγα. Εάν παρέχετε από αφέλεια προσωπικά στοιχεία για εσάς και την υπόθεσή για την οποία κατηγορείστε, οι προαναφερθέντες είναι πολύ πιθανό ν' απευθυνθούν στους Εισαγγελείς και ψευδώς εκείνοι να ισχυριστούν έπειτα ότι ήσαστε εσείς οι ίδιοι που τους ομολογήσατε. Οι Εισαγγελείς θ' ανταμείψουν τους πληροφοριοδότες-καταδότες σας μέσω των δίαυλων επικοινωνίας τους μέσα στις φυλακές. Το σύστημα αυτό του χαφιεδισμού διατηρείται σκόπιμα, ώστε όλοι να κερδίζουν και μονάχα οι κρατούμενοι να χάνουν. Διαίρει και βασίλευε, ακόμα και μέσα στις φυλακές...Ελληνική Δικαιοσύνη über alles...
3) Απ' τη στιγμή που είστε στη θέση του κρατούμενου, δεν πρέπει να ξεχωρίζετε, δηλαδή να δείχνετε από αφέλεια την εντύπωση πως έχετε κάτι το οποίο μπορεί να είναι καθοιονδήποτε τρόπο χρήσιμο σε κάποιους άλλους. Αυτό ενδέχεται ν' αποτελέσει αιτία προβλημάτων, τόσο στη σχέση σας με τους υπόλοιπους κρατουμένους όσο και με τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους.
4) Κατανοήστε επιτέλους πως μεταξύ των συγκρατούμενών σας μπορεί να υπάρχουν μυστικοί αστυνομικοί. Το ίδιο ισχύει και οπουδήποτε αλλού. Σύμφωνα με το νόμο, αυτοί δεν έχουν καμία υποχρέωση να εκφραστούν με ειλικρίνεια απέναντι στον οποιονδήποτε. Όταν ερωτώνται ευθέως, μπορούν να λένε νόμιμα ψέματα. Εσείς πρέπει να μετράτε ό,τι λέτε. Έχετε κόστος, δεν χάνουν τίποτα.
5) Εάν δεχθείτε οποιαδήποτε επίθεση, για οποιονδήποτε λόγο μην αποκαλύψετε την ταυτότητα του επιτιθέμενου, αλλά ούτε και οτιδήποτε αφορά το περιστατικό. Αν πιεστείτε να αποκαλύψετε τι συνέβη, προσποιηθείτε πως είχατε ένα προσωπικό ατύχημα. Η στάση αυτή θα εκτιμηθεί απ' τους υπόλοιπους κρατούμενους και μπορεί ν' αποδειχθεί επ' ωφελεία σας στο μέλλον.
6) Αναπτύξτε κάποια τεχνητή αδυναμία. Παίζεται η επιβίωσή σας. Η προσποίηση είναι καθοριστική. Για παράδειγμα εμφανίστε εσκεμμένη σωματική ανημπορία (χωλότητα) ή κάποια δυσκολία στην επικοινωνία (τραύλισμα). Οι σωφρονιστικοί αδιαφορούν για έγκλειστους που εμφανίζουν κάποια ανημπορία, καθώς όταν αποφυλακιστείτε τα χαρακτηριστικά αυτά θα σας συνοδεύουν και στον έξω κόσμο και μπορούν να αποτελέσουν την ασπίδα σας στην περίπτωση που θελήσετε να ενεργήσετε με παράνομο τρόπο. Μ' άλλα λόγια θα πετάξετε από πάνω σας τις όποιες υποψίες. Καλύτερα να σας θεωρούν ανίκανους, παρά ικανούς για το οτιδήποτε.
7) Μην δανείζεστε και μην σας αποσπούν το οτιδήποτε. Αν δανείσετε το οτιδήποτε σε κάποιον και δεν σας το επιστρέψει, αυτό θα εκληφθεί ως σημάδι προσωπικής αδυναμίας και πιθανότατα θα επαναληφθεί. Αν δανειστείτε από κάποιον το οτιδήποτε, αυτό μπορεί να αποτελέσει αιτία εκβιασμού που μεταφράζεται ως απόδοση χρημάτων ή σεξουαλικές χάρες. Δούναι και λαβείν στη φυλακή ισοδυναμεί με αυτοκτονία.
8) Έχετε πάντοτε κατά νου τον χρυσό κανόνα της φυλακής: Αν δεν αξίζει να σκοτώσεις, δεν αξίζει τον κόπο να κάνεις οτιδήποτε άλλο. Εν ολίγοις, στη φυλακή το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να κρατήσετε μονάχα για τον εαυτό σας οτιδήποτε κακό δείτε, να μην μιλήσετε ποτέ γι' αυτό το κακό, και να κάνετε πως δεν ακούσατε ποτέ τίποτα γι' αυτό. Αυτή η στάση θα σας προστατεύσει απ' το οτιδήποτε μπορεί να σας συμβεί σε διαφορετική περίπτωση.
Ο Jesse Pomeroy απεβίωσε το 1932 σε ηλικία 73 ετών, μετά απ' ένα αξιοσημείωτο κατόρθωμα αντοχής στο αμερικανικό ποινικό σύστημα. Ήτο ο νεότερος καταδικασθείς σε Α' βαθμό για φόνο στην πολιτεία Μασαχουσέτη των Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή δολοφόνησε δύο παιδιά (9 ετών το κορίτσι και 4 ετών το αγόρι) όταν ήτο 14 ετών, ο Pomeroy πέρασε σχεδόν 60 χρόνια στη φυλακή, εκ των οποίων 40 απ' αυτά τα χρόνια στην απομόνωση. Υπέμεινε τη φυλάκιση με την ανάγνωση βιβλίων και τη γραφή. Πώς να περιγραφεί η ζωή στη φυλακή; Σύμφωνα μ' έναν κρατούμενο: Φανταστείτε να ζει κανείς για χρόνια σ' ένα δημόσιο αποχωρητήριο μ' ένα άλλο άτομο.
Η 'απόδραση απ' την ελεγχόμενη επιμέλεια', είναι μία φράση απ' ένα κλασικό κείμενο για το θέμα των φυλακών, είναι το βασικότερο ανθρώπινο επίτευγμα. Πονηριά, ευφυΐα, δύναμη και ταχύτητα απαιτούνται. Όσον αφορά την απόδραση αυτή καθαυτή, ένα αριστουργηματικό έργο φαντασίας είναι αυτό του Jacques Futrelle, 'The Problem of Cell 13'. Ο Καθηγητής Augustus Van Dusen που είναι γνωστός με το προσωνύμιο 'Η μηχανή της σκέψης' δηλώνει πως θα μπορούσε να ξεφύγει από κάθε κελί της πτέρυγας των μελλοθανάτων μέσα σε μία εβδομάδα, κάτι που φυσικά πετυχαίνει και έπειτα εξηγεί πως το κατάφερε. Μπαίνοντας μόνο με το πουκάμισό του, το παντελόνι του, τα γυαλισμένα παπούτσια του, τις κάλτσες του, το γυαλιστικό δοντιών του, ένα χαρτονόμισμα των 5 δολαρίων και 2 χαρτονομίσματα των 10 δολαρίων και γνωρίζοντας πως οτιδήποτε είναι επικίνδυνο στα χέρια ενός ανθρώπου που ξέρει πως να το χρησιμοποιήσει, εκμεταλλεύεται την ευστροφία του για να ολοκληρώσει το σχέδιό του. Στον πραγματικό κόσμο, φυσικά, η απόδραση δεν είναι κάτι τόσο εύκολο, ωστόσο η ευφυία αποτελεί ίσως το μοναδικό όπλο ενός έγκλειστου.
Στο σωφρονιστικό κατάστημα 'Leavenworth Penitentiary' στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τοίχοι της περιφράξεως αγγίζουν τα 35 μέτρα σε ύψος και φτάνουν τα 12 μέτρα σε πλάτος. Για να αποφευχθεί η διάνοιξη υπόγειων σηράγγων, οι τοίχοι φτάνουν σε βάθος 35 πόδια κάτω απ' το έδαφος. Τα μέτρα ασφαλείας είναι τόσο αυστηρά, έως σημείου όταν μία γυναίκα τρόφιμος πρόκειται να γεννήσει, να φοράει χειροπέδες καθ' όλη την διάρκεια της γέννας και μέχρι την παράδοση του παιδιού. Ήδη απ' το 1931 το Ομοσπονδιακό Γραφείο Φυλακών ακολουθεί έναν κανόνα: Ότι σε καμία περίπτωση οι φύλακες δεν ανοίγουν την πύλη σ' έναν επίδοξο δραπέτη, ακόμα κι αν αυτός κρατάει κάποιον όμηρο. Οι όμηροι στα χέρια ενός επίδοξου δραπέτη είναι απολύτως αναλώσιμοι κι ως εκ τούτου δεν αποτελούν διαπραγματευτικό χαρτί. Ενδιαφέρον έχει το 'Dog Day Afternoon' με τον Al Pacino, μία πέρα για πέρα πραγματική ιστορία. Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες, μια μελέτη του 1978 δείχνει ότι 1 στους 43 κρατούμενους στις Ηνωμένες Πολιτείες θα το σκάσουν με κάποιο τρόπο.
Όταν ένας κρατούμενος προσπαθεί να ξεφύγει από ένα αμερικανικό μέσο ή μία φυλακή υψίστης ασφαλείας, οι κανονισμοί επιτρέπουν στους φρουρούς να ρίξουν μία προειδοποιητική βολή. Αν ο κρατούμενος δεν σταματήσει παρά τα προειδοποιητικά πυρά και βρίσκεται πάνω στο φράχτη κι ο παρακείμενος φρουρός αισθανθεί πως απειλείται η ζωή του έχει δικαίωμα να πυροβολήσει και να τραυματίσει θανάσιμα τον επίδοξο δραπέτη. Στη ναζιστική Γερμανία κάθε κρατούμενος, ο οποίος περπατούσε στην 'ουδέτερη ζώνη', σε μία περιοχή κοντά στο φράχτη, αμέσως δολοφονούνταν. Το δίδαγμα είναι ένα. Όταν πρόκειται να γίνει 'απόδραση απ' την ελεγχόμενη επιμέλεια, δεν πρέπει να έχει μαζικό χαρακτήρα. Οι μαζικές αποδράσεις επισύρουν δημοσιότητα και προκαλούν την αξίωση περί μέγιστης προσπάθειας από μέρους των αρχών, ώστε να συλληφθούν οι δραπέτες. Πριν απ' την πραγματοποίηση της διαφυγής σας, καθαρίστε το κρεβάτι σας και το κελί σας, αφήστε το ιδρωμένο πουκάμισο ενός άλλου ατόμου στο πάτωμα και τρίψτε τα πέλματα των ποδιών σας με νέφτι ή αμμωνία. Οι ενέργειες αυτές θα σας βοηθήσουν ν' αποφύγετε τα λαγωνικά.
Όσον αφορά τις τεχνικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, παραθέτουμε ορισμένες, δίχως να εξετάζουμε την επιτυχία που αυτές έχουν στο σήμερα. Μολονότι, τα μέτρα ασφάλειας στις φυλακές είναι προηγμένα εξαιτίας της τεχνολογικής εξελίξεως κι αυτοματοποιήσεως των μέσων, οι κλασικές παραδοσιακές είναι αθάνατες...
1. Κόψιμο των κάγκελων. Για να κόψετε τα κάγκελα το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα λειαντικό αντικείμενο σκληρότερο απ' το ατσάλι. Για να μειωθεί ο θόρυβος και να διατηρήσετε την αιχμή, πάντοτε λιπαίνετε τη λεπίδα με λάδι ή σαπούνι. Για να συγκαλύψετε τις περικοπές, καλύψτε τα κενά μ' ένα μίγμα ψωμιού, βρωμιάς και νερού. Επειδή σ' ορισμένες φυλακές υψίστης ασφαλείας οι φρουροί έχουν την τάση ν' αγγίζουν τις μπάρες ημερησίως, αφήστε αρκετό μέταλλο, ώστε να μην αντιληφθούν τις κινήσεις σας. Όταν είστε έτοιμοι να ξεφύγετε, κλωτσήστε το εξασθενημένο πλαίσιο. Οτιδήποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λοστός (όπως μία μπάρα κρεβατιού) και μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο στην κοπή. Για να γλιστρήσετε μέσα από μια ιδιαίτερα δύσκολη θέση, περιλούστε με πετρέλαιο τα γυμνά μέρη του σώματος. Το 1986, μία λυγερή γυναίκα κρατούμενη, με τη χρήση πετρελαίου και γύμνιας, κατάφερε να γλιστρήσει μέσα από ένα χώρο 7 ιντσών μεταξύ των κάγκελων του κελιού της.
2. Δημιουργία οξέος. Μονάχα με μία κατσαρόλα, μία πηγή θερμότητας, και τα δικά σας ούρα, είναι δυνατόν να παράγετε φωσφορικό οξύ. Το φωσφορικό οξύ θα υποβαθμίσει-διαβρώσει τις ράβδους χάλυβα, εάν εφαρμοστεί αρκετές φορές την ημέρα. Καθώς οι ράβδοι διαβρώνονται, καλύψτε την περιοχή που έχει φαγωθεί μ' ένα μίγμα ρύπων και οδοντόκρεμας.
3. Δημιουργία βόμβας. Τα εκρηκτικά παρασκευάζονται από υλικά καθημερινής χρήσεως. Το 1926, 900 εξεγερμένοι στην φυλακή 'Walla Walla' της Washington χρησιμοποίησαν απλά αυτοσχέδια εκρηκτικά για ν' ανοίξουν τις κύριες πόρτες. Ενδιαφέρουσα κι η προλεταριοταινία 'Gli Invisibili' ('Οι Αόρατοι'), βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Nanni Balestrini.
4. Εκσκαφή υπόγειας σήραγγας ή μέρους τοιχίου, πατώματος ή ταβανιού. Η μέθοδος αυτή κρίνεται οφέλιμη για ομήρους που είναι κλειδωμένοι στις τουλέτες ή τα δωμάτια. Πολλές φυλακές των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν χτιστεί από γρανίτη ή άλλο πέτρωμα, κι η εκσκαφή μίας υπόγειας σήραγγας είναι αδύνατη. Ωστόσο, το 1951 ο Joseph Holmes, χρησιμοποιώντας σίδηρο απ' το μηχανουργείο της φυλακής, ξόδεψε 6 μήνες για να σκάψει υπόγεια σήραγγα μήκους 26 ποδών κάτω απ' τον κεντρικό τοίχο του Σωφρονιστικού Καταστήματος του Maryland. Ο Holmes δραπέτευσε στη Baltimore και φυσικά δεν συνελήφθη ποτέ. Το 2003, 84 κρατούμενοι δραπέτευσαν από μία φυλακή της Βραζιλίας, αφού πρώτα έσκαψαν μία υπόγεια σήραγγα μήκους 50 μέτρων, πλάτους 1 μέτρου και ύψους 1 μέτρου. Η σήραγγα ήτο κάτω από 2 κτίρια και κάτω απ' το τείχος.
5. Δωροδοκία των σωφρονιστικών. Η Επιτροπή Knapp που συστάθηκε το 1971, έργο της οποίας ήτο η μελέτη της αστυνομικής διαφθοράς στην Νέα Υόρκη, διαπίστωσε ότι οι μισοί απ' όλους τους σωφρονιστικούς ήσαν αποδέκτες διάφορων 'απολαβών'. Αυτές οι διεφθαρμένες δυνάμεις ασφαλείας είτε 'κρεατοφάγοι' (προσδιορισμός για εκείνους που κάνουν κατάχρηση εξουσίας για προσωπικό κέρδος) ή η πιο κοινή έκφραση 'χορτοφάγοι' (αστυνομικοί που αποδέχονται το λάδωμα για να κάνουν τα στραβά μάτια). Εάν η διαφθορά είναι ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των αστυνομικών, θα είναι κοινή και μεταξύ των σωφρονιστικών.
6. Τοποθέτηση δικού σας ανθρώπου σε καίρια θέση στο προσωπικό των φυλακών. Σε τέτοιες θέσεις προσλαμβάνονται λόγω χαμηλής αμοιβής όσοι έχουν καθαρό ποινικό μητρώο. Μία συμμορία, οι 'Bloods' προέτρεπε τα μέλη της να στελεχώσουν τέτοιες θέσεις.
7. Απασφαλίστε τις σφήνες των θυρών των κελιών δια της βίας ή της πονηριάς. Ένας δεσμοφύλακας μπορεί ν' απενεργοποιηθεί προσωρινά, ρίχνοντας πιπέρι ή αμμωνία στα μάτια του. Εύκολα μπορείτε να του αποσπάσετε τα κλειδιά. Η αμμωνία που χρειάζεστε μπορεί να παρασκευαστεί με τη βοήθεια παλαιών ούρων. Basil Banghart δραπέτευσε απ' την φυλακή του Illinois το 1932, αφού πρώτα έριξε πιπέρι στο πρόσωπο ενός φύλακα και βούτηξε τ' όπλο του.
8. Χρησιμοποιήστε σε κάθε περίπτωση την εξαπάτηση. Ένα ψεύτικο όπλο μπορεί να φτιαχτεί από ξύλο ή σαπούνι. Η απαραίτητη σκίαση μπορεί να γίνει μ' ένα απλό μολύβι και να του δώσει ρεαλιστική μεταλλική γυαλάδα, ώστε το σκαρίφημά του να το κάνει να μοιάζει μ' ένα αληθινό όπλο. Ο John Dillinger δραπέτευσε απ' την φυλακή 'Crown Point' της Indiana το 1934, χρησιμοποιώντας ένα σκαλιστό πιστόλι που κατασκεύασε από μία ξύλινη σανίδα μπουγάδας, που είχε πρότινος μαυρίσει με βερνίκι βαφής παπουτσιών.
9. Σχεδιάστε απόδραση-φάντασμα. Προκαλέστε μία τεχνητή εκτροπή (για παράδειγμα να προκαλέσετε ένα ξέσπασμα διάρροιας, διεισδύοντας στις εργασίες της κουζίνας για να πλασάρετε σάπιο κοτόπουλο στο γεύμα των τροφίμων) και στη συνέχεια κρυφτείτε στις φυλακές κατά τη διάρκεια του χάους που θα προκληθεί. Προσπαθήστε να γλιστρήσετε έξω αργότερα, όταν πλέον ο πανικός θα έχει καταλαγιάσει.
10. Φτιάξτε ένα σκοινί για να σκαρφαλώσετε. Ένα σχοινί μπορεί να φτιαχτεί απ' το τίποτα. Για παράδειγμα, ένας κλώνος του οδοντικού νήματος μπορεί να αντέξει βάρος 12 £ (όπου 1£ ισοδυναμεί με 0.45359237 Kg). 27 σκέλη σε μία τριπλή πλεξούδα μπορούν ν' αντέξουν 324 £ (ή περίπου 146 Kg).
11. Χρησιμοποιείστε την τεχνολογία υπέρ σας. Το 1973, 3 άνδρες του IRA απέδρασαν απ' την φυλακή του Δουβλίνου μ' ελικόπτερο. Ήτο σχέδιο του IRA. Πρώτον, ένας εθελοντής ναύλωσε ένα ιδιωτικό ελικόπτερο κι έδωσε εντολή στον πιλότο να προσγειωθεί σ' ένα ορισμένο σημείο. Έπειτα όταν ο πιλότος προσγειώθηκε, αιφνιδίασαν τον πιλότο ένοπλοι κουκουλοφόροι άνδρες και τον ανάγκασαν να πετάξει με κατεύθυνση τη φυλακή, ώστε να παραλάβει τους 3 κρατούμενους που βρίσκονταν εκείνη την προσυμφωνημένη χρονική στιγμή στο προαύλιο, και να τους μεταφέρει σε μία ασφαλή τοποθεσία. Τελικώς, αφότου έφτασαν σ' ασφαλές σημείο, επιβιβάστηκαν στα αυτοκίνητα που τους περίμεναν για την ολοκλήρωση του σχεδίου. Το 2006 ο Βασίλειος Παλαιοκώστας έκανε ό,τι έκαναν πρίν από αρκετά χρόνια τα μέλη του IRA. Το γεγονός από μόνο του αρκεί για να επιβεβαιώσει την ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων μεταξύ ποινικών και αντιεξουσιαστών. Η ΕΛ.ΑΣ συνεχίζει ν' αναρωτιέται περί της συνεργασίας τους...
12. Άλλη μία έξυπνη μέθοδος είναι η πλαστογράφηση. Ο Willis Newton, ο εγκέφαλος της συμμορίας απολλοτριωτών τραπεζών Newton, χρησιμοποίησε ένα έξυπνο κόλπο για ν' αποδράσει. Ο Newton έγραψε επιστολές προς τον σερίφη που τον είχε συλλάβει και τον δικαστή που τον είχε καταδικάσει και τους ζήτησε να υπογράψουν αίτηση που να ευνοεί την αποφυλάκισή του. Αμφότεροι του απάντησαν αρνητικά, όμως αυτό που είχε σημασία ήτο πως είχε τις υπογραφές τους και τις χρησιμοποίησε για να πλαστογραφήσει μία αίτηση στον κυβερνήτη. Η πλαστογραφία λειτούργησε.
13. Εισάγετε λαθραία αντικείμενα μέσω κάποιου συνεργάτη σας στη φυλακή. Το 1979, ο William Morales, μέλος της οργανώσεως 'Fuerzas Armadas de Liberación Nacional Puertorriqueña' (FALN) δραπέτευσε απ' την πτέρυγα του νοσοκομείου Bellevue στη Νέα Υόρκη, με τη χρήση λαθραία εισαχθέντος συρματοκόπτη με τον οποίο έκοψε το μέταλλο μίας σχάρας έξω απ' το παράθυρο.
14. Κάντε τοποθέτηση λαθραίων χρήσιμων αντικειμένων σε κοντινούς χώρους πριν από ενέργειες. Πριν από κάθε διάπραξη εγκλημάτων, ένας Γάλλος παράνομος έκρυβε πάντοτε ένα όπλο στην τουαλέτα ενός περιφερειακού δικαστήριο. Ήταν προσεκτικός ώστε να υπάγονται όλα τα εγκλήματά του στην ίδια περιοχή, έτσι ώστε να διώκονται σ' αυτό το δικαστήριο. Όταν θα επρόκειτο τελικώς να συλληφθεί και να οδηγηθεί σε δίκη, θα ήτο σε πλεονεκτική θέση να έχει πρόσβαση στο όπλο του και να ξεφύγει κατά τη διάρκεια της δίκης. Ανεξάρτητα απ' τη μέθοδο που θα χρησιμοποιήσετε, καλό είναι να σκεφτείτε καλά τι θα κάνετε όταν βρίσκεστε έξω απ' τα τείχη της. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 94% όσων κρατούμενων δραπέτευσαν συλλαμβάνονται εκ νέου, επειδή σχεδίασαν καλύτερα την διαφυγή απ' την αποφυγή να ξαναμπούν στη στενή.
Ακόμα κι έγκλειστοι, οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να αυτοσχεδιάσουν όπλα. Ίσως το πιο έξυπνο αυτοσχέδιο όπλο που φτιάχτηκε ποτέ ήτο η βόμβα που κατασκευάστηκε απ' τον William Kogut, ένα θανατοποινίτη τρόφιμο στην φυλακή του San Quentin της California. O Κogut κατασκεύασε τη βόμβα από φύλλα τράπουλας κι ένα μέταλλο που έκοψε από μία καρέκλα. Ο Kogut γνώριζε ότι οι κηλίδες στις κόκκινες κάρτες (διαμάντια και καρδιές) περιέχουν 'diazo dye', ένα υλικό το οποίο δρα με το άζωτο. Στην πραγματικότητα, ο Kogut δημιούργησε την 'νιτρογλυκερίνη των φτωχών'. Η φυλακή αναγκάστηκε να ζητήσει την συμβουλή χημικών για να εξηγήσουν πώς είχε καταφέρει τον άθλο!
