Το 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' αποτελεί επισήμως μία κατάσταση, όπου οι όμηροι-αιχμάλωτοι-απαχθέντες ταυτίζονται με τους απαγωγείς-δεσμώτες τους. Το 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' είναι μία κοινωνική παθογένεια που έχει απλωθεί σ' ολόκληρο τον κόσμο, αν αντιπαραβάλλει κανείς τις σχέσεις των εξουσιαστών και των εξουσιαζόμενων. Οι όμηροι αναπτύσσουν κλιμακωτά συμπάθεια προς αυτούς που τους αιχμαλώτισαν κι από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωσή τους. Το 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' αποτελεί έναν άλλο ορισμό της 'εθελοδουλείας'. Στις 23 Αυγούστου του 1973, 2 οπλισμένοι εισέβαλαν σε μία τράπεζα στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Καθώς πυροβολούσαν, ο ένας δραπέτης φυλακών απ' τους 2, ο Jan-Erik Olsson, ανακοίνωσε στους υπαλλήλους της τράπεζας ότι 'Το πάρτυ μόλις άρχισε!'.
Οι 2 ληστές κράτησαν για τις επόμενες 131 ώρες 4 ομήρους, 3 γυναίκες και 1 άνδρα, γύρω απ' τους οποίους τοποθέτησαν δυναμίτη, ενώ τους κράτησαν αιχμάλωτους στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας. Οι όμηροι παρουσίασαν μία μη αναμενόμενη συμπεριφορά. Παρότι απειλήθηκαν, κακομεταχειρίστηκαν και φοβόντουσαν για τη ζωή τους για πάνω από πέντε ημέρες, στις συνεντεύξεις που έδωσαν στα μέσα ενημέρωσης ήταν ξεκάθαρο ότι υποστήριζαν τους εγκληματίες που τους κράτησαν ομήρους και στην πραγματικότητα ένιωθαν φόβο για τους αστυνομικούς που ήρθαν να τους απελευθερώσουν. Οι όμηροι είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι οι 2 ληστές στην πραγματικότητα τους προστάτευαν απ' την αστυνομία. Περιήλθαν σε μια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση που διαμορφώνεται υπό κάποιες συνθήκες, κυρίως σε θύματα απαγωγής, αλλά και κακοποίησης, το περίφημο 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης'. Ό,τι περιγράφεται στην θρυλική παραγωγή 'Σκυλίσια Μέρα' (Dog Day Afternoon) του 1975 με τον Al Pacino. Ο όρος 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' ('Stockholm Syndrome') καθιερώθηκε απ' τον Σουηδό ψυχίατρο κι εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία της Σουηδίας κατά τη διάρκεια τής ληστείας τής τράπεζας Sveriges Kreditbank, στο Normalstong της Στοκχόλμης. Αυτή η ταύτιση αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας, που βασίζεται (συνήθως ασυνείδητα) στην ιδέα ότι ο εγκληματίας δεν έχει πρόθεση να βλάψει τον αιχμάλωτο εάν αυτός φανεί συνεργάσιμος κι ακόμη αν τον υποστηρίξει απόλυτα. Ο αιχμάλωτος προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του εγκληματία με παιδαριώδη τρόπο.
Ο όμηρος αντιλαμβάνεται τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τον σώσουν, ως ενέργειες που πιθανώς θα τον βλάψουν αντί να επιτύχουν την απελευθέρωσή του. Οι σπασμωδικές προσπάθειες διάσωσης μπορεί να μετατρέψουν μία ανεκτή κατάσταση σε θανατηφόρα. Το συναισθηματικό δέσιμο μ' έναν 'κακοποιό' είναι στην πραγματικότητα μία στρατηγική επιβίωσης για τα θύματα κακοποίησης κι εκφοβισμού. Το πιο παράδοξο για το περιστατικό της Στοκχόλμης είναι ότι αργότερα, μία απ' τις 3 γυναίκες αρραβωνιάστηκε τον έναν απ' τους 2 κακοποιούς και μία άλλη ίδρυσε ένα νόμιμο ταμείο υπεράσπισης με σκοπό να συνδράμει στα έξοδα υπεράσπισης των κακοποιών.Τα συμπτώματα του συνδρόμου χαρακτηρίζονται ως: θετικά συναισθήματα του θύματος απέναντι στον 'κακοποιό', αρνητικά συναισθήματα του θύματος απέναντι στην οικογένεια, τους φίλους ή τις αρχές που προσπαθούν να τους σώσουν/υποστηρίξουν ή να κερδίσουν την απελευθέρωσή τους, υποστήριξη των λόγων και της συμπεριφοράς του 'κακοποιού', θετικά συναισθήματα του 'κακοποιού' απέναντι στο θύμα, συμπεριφορά υποστήριξης απ' το θύμα ή παροχή βοήθειας στον 'κακοποιό', ανικανότητα εμπλοκής σε συμπεριφορές που μπορεί να βοηθήσουν στην απελευθέρωση ή την απομάκρυνσή τους. Το 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' είναι δυνατό να βρεθεί επίσης σε οικογενειακές, ρομαντικές και διαπροσωπικές σχέσεις. Οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας για παράδειγμα, στις οποίες το άτομο δέχεται παθητικά απειλή κι αναγκάζεται να υποστεί την οποιαδήποτε πράξη προκειμένου να επιβιώσει αλλά και να κερδίσει την εύνοια του 'δράστη' λαμβάνοντας έτσι δείγματα αγάπης που θα το βοηθήσουν να συνεχίσει, αρνούμενο, όμως, την βοήθεια των γύρω του.
Ο Βρετανός πολιτικός κι αρχηγός του κόμματος των Ανεξαρτήτων Nigel Farage είχε κάνει την εξής δήλωση με αφορμή τις εκλογές στην Ελλάδα: 'Οι Έλληνες φαίνεται να πάσχουν από το σύνδρομο της Στοκχόλμης'. Τα χαρακτηριστικά του 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης', εμφανίζονται κοινώς σε άτομα, που υπέστησαν φοβερή πίεση, όπως οι κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά, άνθρωποι που έζησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, αιχμάλωτοι πολέμου, κ.α. Το σύνδρομο είναι ίδιο σε ανοικτές και κλειστές φυλακές. Έχει εξακριβωθεί απ' τους επιστήμονες ότι 4 περιπτώσεις ή καταστάσεις βοηθούν ως θεμέλιο στην ανάπτυξή του. Αυτές δύναται να βρεθούν σε σχέσεις ομηρίας και κακοποίησης: Η παρουσία μίας αντιληπτής απειλής για την φυσική ή πνευματική επιβίωση κάποιου και η πίστη ότι ο κακοποιός είναι σε θέση να εκτελέσει την απειλή. Η παρουσία μίας αντιληπτής ευγένειας απ' τον κακοποιό προς το θύμα. Απομόνωση από άλλες προοπτικές που δεν αφορούν τον κακοποιό. Η αντιληπτή ανικανότητα απόδρασης απ' την κατάσταση. Εξετάζοντας κάθε περίπτωση μπορούμε να καταλάβουμε πως το 'Σύνδρομο της Στοκχόλμης' αναπτύσσεται σε ρομαντικές σχέσεις, αλλά και σε εγκληματικές καταστάσεις και σε περιπτώσεις ομηρίας. Τα συμπτώματα ενδέχεται να διαρκέσουν χρόνια. ακόμη και μετά από μακροχρόνια θεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη, δεν υποχωρούν εντελώς ακόμα και σε τεράστιο βάθος χρόνου. Χαρακτηριστικό νεοελληνικό σύνδρομο: Η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης. Είναι το σύνδρομο της μεταπολιτευτικής κοντινής Στοκχόλμης.
...συνεχίζεται!
