ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΟΙ 'ΛΥΣΣΑΣΜΕΝΟΙ'

Οι 'Λυσσασμένοι' ('Les Enragés' στα γαλλικά) ήταν μία μικρή ομάδα πυρπολητών που υπερασπίζονταν τις κατώτερες τάξεις και εξέφρασαν τα αιτήματα των ριζοσπαστών εργατών στη διάρκεια της Γαλλικής Επαναστάσεως. Διεδραμάτισαν ενεργό ρόλο στις ταραχές που έλαβαν χώρα στο Παρίσι το διάστημα 31η Μαϊου-2α Ιουνίου 1793 και εκδίωξαν τους Γιρονδίνους από την Εθνοσυνέλευση, ανοίγοντας τον δρόμο στους Ορεινούς.

Οι 'Λυσσασμένοι' ή 'Εκτός εαυτού' χρωστούν την ονομασία τους στην σκληρή ρητορική τους στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση, όταν επρόκειτο να παρθούν δραστικά μέτρα υπέρ των φτωχών. Ορισμένοι εκ των ηγετικών μορφών των 'Λυσσασμένων' ήταν οι Jacques Roux, Jean Varlet, Théophile Leclerc και Claire Lacombe που ήσκησαν αυστηρή κριτική στην Εθνοσυνέλευση περί της μη υλοποιήσεως των οραμάτων της Επαναστάσεως. Οι 'Λυσσασμένοι' δεν ήταν ένα ενιαίο κίνημα. Θα μπορούσε να λεχθεί πώς επρόκειτο για 'ελεύθερη ένωση' (κατά το μεταγενέστερο αναρχικό πρότυπο όπως εκφράστηκε από τον Μπακούνιν) ατομικοτήτων που διαπνέονταν από ένα επαναστατικό όραμα στο οποίο δεν χωρούσαν καθόλου συμβιβασμοί. Ήταν 'κυνικοί' επαναστάτες και καχύποπτοι όσον αφορά τις προθέσεις και την ανιδιοτέλεια της πλειοψηφίας των πολιτικών οργανώσεων και των ατόμων που δραστηριοποιούνταν κι αντιστέκονταν στην όποια επιρροή αυτοί μπορούσαν να ασκήσουν πάνω τους. Οι 'Λυσσασμένοι' ήταν, κατά κάποιο τρόπο, πολιτικοί απόγονοι των Ιησουιτών, σύμφωνα με το μότο τους 'Οmnia munda mundis'.

Οι ηγέτες των 'Λυσσασμένων' δεν θεωρούσαν πώς συμμετείχαν σε ένα κίνημα μεγαλύτερο από αυτό που είχαν ο καθένας στο μυαλό τους. Οι 'Λυσσασμένοι' εξέφραζαν ως επί τω πλείστον μία ατομική ηθική στάση, η ισχύς της οποίας πολλαπλασιαζόταν επί τα άτομα που αποδέχονταν αυτή την ηθική. Ο Roux έφτασε στο σημείο να ζητάει την σύλληψη του Varlet. Το 1793, ο Roux πραγματοποίησε ομιλία στην Εθνοσυνέλευση που έμεινε γνωστή ως 'Μανιφέστο των Λυσσασμένων'. Ουσιαστικά, σε αυτό το κείμενο καταγράφονται οι βασικές θέσεις της άτυπης ομάδος.

Το κείμενο βρίσκεται: https://www.marxists.org/history/france/revolution/roux/1793/enrages01.htm

Σε αυτό ισχυρίστηκε ότι η ελευθερία κι η ισότητα ήταν μέχρι στιγμής 'φαντάσματα', επειδή οι πλούσιοι είχαν επωφεληθεί της Επαναστάσεως σε βάρος των φτωχών. Προκειμένου να διορθωθεί η κατάσταση, πρότεινε μέτρα για έλεγχο των τιμών, υποστηρίζοντας ότι 'Τα είδη πρώτης ανάγκης πρέπει να είναι διαθέσιμα σε προσιτή τιμή για όλους'. Έκανε λόγο για παραδειγματική τιμωρία όσων εμπλέκονταν σε πράξεις κερδοσκοπίας και μονοπώλιο. Αξίωσε ανάληψη ενεργειών σε βάρος της αντεπαναστατικής δραστηριότητος, υποσχόμενος να 'δείξει στους εχθρούς τους πώς οι αθάνατοι έφεραν την πτώση της Βαστίλης'. Τελικώς, κατηγόρησε την Εθνοσυνέλευση για την διάλυση της οικονομίας του κράτους. Οι 'Λυσσασμένοι' συγκροτήθηκαν, αν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο, ως απάντηση στην απροθυμία των Ιακωβίνων να αναχαιτίσουν δυναμικώς τους αστούς καπιταλιστές. Πολλοί παριζιάνοι θεωρούσαν ότι η Εθνοσυνέλευση υπερασπίζονταν τους εμπόρους και τους μαγαζάτορες σε βάρος των φτωχών εργατών. Οι 'Λυσσασμένοι', παρόλο δεν ήταν ενιαίο κίνημα, πρόσφεραν μία πλατφόρμα στους φτωχούς εργάτες προκειμένου να εκφράσουν ενεργητικά την αντίθεσή τους. Ταραχές, μαχητικές διαδηλώσεις, πύρινοι λόγοι και μπόλικοι εμπρησμοί. Οι Jacques Roux και Jean-Francois Varlet ενθάρρυναν τους φτωχούς παριζιάνους εργάτες να κατευθυνθούν προς την 'Λέσχη των Ιακωβίνων', ώστε να τους πείσουν για έναν έλεγχο τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης (22 Φεβρουαρίου του 1793). Οι 'Λυσσασμένοι' έστειλαν δύο γυναίκες για να μιλήσουν εκ μέρους τους και να θέσουν επί τάπητος την ατζέντα στην Εθνοσυνέλευση. Μολαταύτα, αρνήθηκαν να τους δεχθούν στην διαδικασία. Αυτό προκάλεσε όργιο φημών στο Παρίσι. Ορισμένοι κατηγόρησαν την Εθνοσυνέλευση ότι προστατεύει τα συμφέροντα των εμπόρων σε βάρος των φτωχών εργατών. Άλλες απόπειρες των 'Λυσσασμένων' να κοινοποιήσουν την πολιτική στάση τους δεν στέφθηκαν από επιτυχία. Αφού δεν εισακούγονταν οι απόψεις τους, δεν τους απέμεινε άλλο περιθώριο. Μοναδικό όπλο τους ήταν η βίαιη εξέγερση. Το πλιάτσικο σε σπίτια και σε επιχειρήσεις, οι άμεσες δράσεις για να ικανοποιήσουν τις βασικές ανάγκες τους. Η προπαγάνδα μέσω της πράξης.

Ο Roux δήλωσε: 'Είναι απαραίτητο οι χήρες όσων πέθαναν για την ελευθερία να πληρώνουν, σχεδόν χρυσάφι, το βαμβάκι με το οποίο σκουπίζουν τα δάκρυά τους, το γάλα και το μέλι που ταϊζουν τα παιδιά τους;'. Ο 'κυνισμός' τους δεν άφηνε ανέγγιχτους ακόμα και εκείνους που έδειχναν συμπόνοια για τον δολοφονημένο Λουδοβίκο ΙΣΤ'. Αυτό διότι θεωρούσαν πώς όσοι έτρεφαν αισθήματα προς την μοναρχία έτρεφαν ανάλογα αισθήματα προς όσους θησαύριζαν αισχρώς από την πώληση ειδών πρώτης ανάγκης. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι 'Λυσσασμένοι' εναντιώνονταν στους Γιρονδίνους, θεωρώντας τους μετριοπαθείς ως προς τα επαναστατικά ιδεώδη και άτολμους ως προς την υλοποίησή τους.

Το 'Μανιφέστο των Λυσσασμένων' δεν εστιαζόταν μονάχα στην μοναρχία, αλλά καλούσε σε μαχητική εναντίωση σε κάθε μορφή καταπιέσεως και αδικία που δεν τέλειωσαν με την δολοφονία του βασιλιά. Η καταπίεση και η αδικία προέρχονταν από το μονοπώλιο των πλουτοπαραγωγικών πηγών από μία τάξη ανεξαρτήτως ποιό ήταν το καθεστώς και πώς ονομάζονταν. Στην οπτική τους χωρούσε η επί ίσοις όροις συμμετοχή στην κατανομή του πλούτου. Κάθε περιορισμός σε αυτήν επέσυρε την θανατική ποινή. Υπεραμύνονταν ενός επαναστατικού κοινωνικού και οικονομικού μετασχηματισμού. Ήταν μία ομάδα που προωθούσε την άμεση δράση για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των φτωχών εργατών. Ο Jean-Francois Varlet κατενόησε την τεράστια επιρροή που ασκούσαν οι γυναίκες στην Γαλλική Επανάσταση, στρατολογώντας και αξιοποιώντας την δυναμική των γυναικών. Σε πολλές περιπτώσεις, η φωνή τους ήταν η φωνή μίας γυναίκας. Φεμινίστριες όπως η Pauline Leon και η Claire Lacombe, ενέπνευσαν τα κατοπινά φεμινιστικά κινήματα του 19ου αιώνος.

Ο Jacques Roux ήταν Ρωμαιοκαθολικός ιερέας και ηγετική φυσιογνωμία των 'Λυσσασμένων'. Ο ίδιος συμμετείχε στα κινήματα των αγροτών και ενέκρινε το 'Πολιτικό Σύνταγμα του Κληρικού', στο οποίο ορκίστηκε στις 16 Ιανουαρίου του 1791. Ισχυρίστηκε ότι: 'Είμαι πρόθυμος να δώσω και την τελευταία ρανίδα του αίματός μου στο όνομα μίας Επαναστάσεως που θα καταφέρει να αλλάξει ριζικώς την μοίρα της ανθρωπότητος, καθιστώντας τους ανθρώπους ισότιμους, όπως όλοι είναι από την ημέρα της Δημιουργίας ενώπιον Θεού'. Θεωρούσε πώς η βία είναι το κλειδί της επιτυχία μίας Επαναστάσεως. Όντως, όταν δολοφονήθηκε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ', ο Roux ήταν αυτός που τον οδήγησε στο ικρίωμα. Ο Jean Varlet ήταν άλλη μία ηγετική φυσιογνωμία των 'Λυσσασμένων'. Διεδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην πτώση της μοναρχίας. Όταν ο Λουδοβίκος ΙΣΤ' αποπειράθηκε να εγκαταλείψει το Παρίσι, ο Varlet έθεσε υπόμνημα στην Εθνοσυνέλευση και απεφάνθη εναντίον του βασιλιά. Στις 10 Αυγούστου του 1792, η Νομοθετική Συνέλευση καθαίρεσε τον βασιλιά και αξίωσε την εκλογή Εθνοσυνελεύσεως. Κατόπιν, ο Varlet έγινε εκπρόσωπος στη νέα Συνέλευση και ως μέλος της προσωρινής κυβερνήσεως, τάχθηκε εναντίον της εκπροσωπεύσεως και υπέρ της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας, η οποία ήταν η μόνη ικανή να δεσμεύσει τους εκπροσώπους και να ανακαλέσει τους νομοθέτες. Προσπάθησε να εμποδίσει τους πλούσιους να επεκτείνουν τα κέρδη τους σε βάρος των φτωχών και ζήτησε την εθνικοποίηση όλων των κερδών που αποκτήθηκαν μέσω του μονοπωλίου. Το 1790, ο Théophile Leclerc ενετάχθη στο πρώτο τάγμα εθελοντών των Ορεινών και παρέμεινε μέλος του έως και τον Φεβρουάριο του 1792. Η αναγνώριση ήλθε στο Παρίσι, οπόταν έβγαλε λόγο επιτιθέμενος εναντίον του Λουδοβίκου ΙΣΤ' στους Ιακωβίνους. Ύστερα, μετακόμισε στην Λυών, όπου ενετάχθη στον 'Κεντρικό Σύνδεσμο' και παντρεύτηκε την επαναστάτρια Pauline Léon. Και αυτός υπήρξε υπέρμαχος της βίας εναντίον των εκδιωχθέντων Γιρονδίνων έπειτα από την εξέγερση της 2ας Ιουνίου. Το 1793, η ηθοποιός Claire Lacombe, φυσιογνωμία που συνδέθηκε με τους 'Λυσσασμένους', ίδρυσε την 'Εταιρεία των Επαναστατών Δημοκρατών'. Η ομάδα αυτή εναντιώνονταν στην πολυτέλεια της ζωής, την πενία και τις βάναυσες συνθήκες διαβιώσεως. Η Lacombe ήταν γνωστή για την πύρινη γλώσσα της και την μαχητικότητά της. Στις 26 Μαϊου του 1793, έδειρε σχεδόν μέχρι θανάτου μία γυναίκα που ανήκε στους Γιρονδίνους, την Théroigne de Méricourt, χτυπώντας την αλύπητα με ένα μαστίγιο στα έδρανα της Συνελεύσεως. Παρολίγον θα την σκότωνε, εάν δεν ήταν ο Μαρά να την συγκρατήσει. Εξ αριστερών των Ορεινών, οι 'Λυσσασμένοι' υπέστησαν διώξεις από τον Ροβεσπιέρο και επανεμφανίστηκαν στο προσκήνιο ως 'Les hébertistes'. Οι ιδέες τους ήταν επηρεασμένες από τον ουτοπικό σοσιαλιστή Γράκχο Μπαμπέφ. Οι 'Λυσσασμένοι' εμφανίστηκαν ξανά τον Μάη του 1968, ενώ είχαν επηρεαστεί από τους 'Καταστασιακούς' ή 'Σιτουασιονιστές'.

Οι 'Λυσσασμένοι' αποτελούν ένα από τα σύγχρονα επαναστατικά κινήματα από τα οποία μπορούν να αντλήσουν πολύτιμες εμπειρίες οι ριζοσπάστες εθνικιστές που έχουν πετάξει τις παρωπίδες. Όσοι δεν θέλουν να επαναστατήσουν και κοροϊδεύουν πρώτα τον εαυτό τους και ύστερα και τους κλακαδόρους τους. Επειδή δεν έχουν το θάρρος της γνώμης να πουν τα πράγματα ως έχουν, τους βγάζουμε από την δύσκολη θέση της ευθύνης. Τα πράγματα έχουν ως εξής και μετά από αυτό υπάρχει η 'τελεία'. Το 'πιστεύω' των αντεπαναστατών ακροδεξιών κατσικολάγνων που μεταμφιέζονται ανάλογα με το προς τα πού φυσσάει ο άνεμος, θα μπορούσε να είναι το παρακάτω. Το λένε πρωί, μεσημέρι και βράδυ, μαζί με τα χαπάκια που κουμπώνουν.

'Είμαστε εθνικιστές κατ' όνομα. Δεν έχουμε επαναστατικές επιδιώξεις. Δεν επιθυμούμε την ανατροπή κράτους και καπιταλισμού. Αυτά είναι των κομμουνιστών και των αναρχικών. Δεν θα είχαμε ιδιαίτερο πρόβλημα με έναν μετασχηματισμό που να συμφέρει την τσέπη μας. Ο εθνικισμός αποτελεί πάνω από όλα φιλοσοφικό ρεύμα και εμείς είμαστε μαχητές ιδεών. Είμαστε υπέρμαχοι της νομιμότητος. Έχουμε αλλεργία στη χρήση επαναστατικών μέσων. Μην το κουράζουμε. Δεν είναι καιρός για επαναστάσεις. Μην χάνουμε χρόνο, ας πάμε σε καμιά εκδήλωση να πνίξουμε τον πόνο μας'.

Όσοι ασπάζονται το 'πιστεύω' είναι καληνυχτάκηδες. Με λίγα λόγια δεν πρόκειται να επαναστατήσουν ποτέ τους και προκαλούν ζημία σε όσους θέλουν να επαναστατήσουν και πρέπει να αντιμετωπίζονται αναλόγως. Όπως έκαναν οι 'Λυσσασμένοι', πρέπει να τους πάρουμε τα κεφάλια και να τα περιφέρουμε όπως στη Βαστίλη. Ναι, θα πρέπει να χέσουμε στους τάφους τους και όχι απλώς να φτύσουμε όπως μας προτρέπει ο Μπόρις Βιάν. Τα κεφάλια των ακροδεξιών καραγκιόζηδων πρέπει να γίνουν τρόπαια στον αγώνα εναντίον της ανατροπής της τυραννίας. Εδώ και χρόνια είναι οι χέστες της ακροδεξιάς που σταματούν την εθνική αναγέννηση, συντηρώντας μία επίπλαστη τάξη πραγμάτων. Το μότο τους: 'Θα δούμε την πατρίδα να γίνεται κομμάτια'.



Το σύστημα παραμένει αλώβητο εξαιτίας του πατριωτισμού της φακής. Ας τους ενημερώσει κάποιος, όλους τους 'πατριώτες', ότι και ο 'καλός' τους ο Ντούτσε το είχε πει. Όταν η πατρίδα κυβερνιέται από προδότες, οι εθνικιστές δεν έχουν πατρίδα. Όχι μόνον πατρίδα δεν έχουν, αλλά και αξιοπρέπεια και τσίπα. Ή με την επανάσταση που παίρνει κεφάλια ή με τα θύματα της καθάρσεως. Σε κάθε περίπτωση, καλά γλειφοκώλια εκεί στην παράγκα της ακροδεξιάς! Εμείς παραμένουμε Λυσσασμένοι και Εκτός Ελέγχου.