'Για τον βραχμάνο-τον καθαρά διανοητικό, θεωρητικό και ιερατικό τύπο-πραγματικό είναι το αναλλοίωτο, το υπερβατικό. Ενδόμυχα δεν 'πιστεύει' ούτε στη 'ζωή' ούτε στη 'γη'. Κάτι μέσα του παραμένει ξένο στην αλλαγή και στην ύλη. Αυτή είναι η εσωτερική του προδιάθεση-που μπορεί να ονομαστεί και 'εξιδανικευμένη ζωή' του-όποιες κι αν είναι οι προσωπικές αδυναμίες που την αμαυρώνουν. Ο ξατρίγια-ο 'ιπποτικός' τύπος-κατέχει οξεία ευφυία που όμως στρέφεται περισσότερο προς τη δράση και την ανάλυση παρά προς τη θεωρία και τη σύνθεση. Η δύναμή του έγκειται ιδιαίτερα στον ισχυρό χαρακτήρα του. Αντισταθμίζει την επιθετικότητα της ενέργειάς του με την γενναιοδωρία, και την παθιασμένη φύση του με την ευγένεια, τον αυτο-έλεγχο και το μεγαλείο της ψυχής. Γι' αυτόν τον ανθρώπινο τύπο, πραγματική είναι η δράση, γιατί μέσω της δράσης καθορίζονται, μεταβάλλονται και ταξινομούνται τα πράγματα. Χωρίς δράση δεν υπάρχει ούτε αρετή, ούτε τιμή, ούτε δόξα. Ο ξατρίγια πιστεύει μάλλον στην αποτελεσματικότητα της δράσης παρά στο μοιραίο μιας δεδομένης κατάστασης. Περιφρονεί τη σκλαβιά των γεγονότων και ασχολείται μόνο με το να καθορίζει την τάξη τους, να ξεκαθαρίζει το χάος, να κόβει Γόρδιους δεσμούς. Έτσι, όπως για τον βραχμάνο όλα είναι μεταβλητά και ψεύτικα εκτός από το Αιώνιο και όσα συνδέονται με Αυτό (αλήθεια, γνώση, θεωρία, τελετουργία, Οδός), το ίδιο για τον ξατρίγια όλα είναι αβέβαια και περιφερειακά εκτός από τις σταθερές του ντάρμα (δράση, τιμή, αρετή, δόξα, ευγένεια) από το οποίο εξαρτώνται γι' αυτόν όλες οι άλλες αξίες. Αυτή η οπτική μπορεί να μεταφερθεί στο θρησκευτικό πεδίο χωρίς καμμιά ουσιαστική αλλαγή ως προς την ψυχολογική της ποιότητα'.
Frithjof Schuon, 'Κάστες και Φυλές, εκδ. Πεμπτουσία, 1995, σελίδες 15-16.
'Όσο
για τις θετικές όψεις της Μουσουλμανικής 'ισοπέδωσης', το Ισλάμ όχι
μόνο εξουδετέρωσε τις καστικές διαφορές αλλά έδωσε τέλος και στις
φυλετικές αντιθέσεις. Ίσως κανείς άλλος πολιτισμός δεν προέβη σε τέτοια
φυλετική ανάμιξη όσο ο Ισλαμικός. Σε γενικές γραμμές, ο μιγάς
παρουσιάζεται στο Ισλάμ ως εντελώς 'καθαρό' και αξιότιμο στοιχείο, και
καθόλου ως 'παρίας', όπως συμβαίνει πρακτικά στους λαούς Χριστιανικής
προέλευσης. Θα λέγαμε ότι για τον Μουσουλμάνο, το τουρμπάνι ή το φέσι
αντιστοιχεί σ' αυτό που το λευκό δέρμα αντιπροσωπεύει για τον Ευρωπαίο.
Για το Ισλάμ, οι προσδιορισμοί της φύσης αποτελούν συμπτώσεις. Η δουλεία
αποτελεί σύμπτωμα της τύχης και επομένως δεν έχει σχέση με κανένα
καστικό σύστημα. Η ανθρωπότητα ήταν, στη γένεσή της, χωρίς κάστες και
φυλές και σ' αυτήν θέλει να επανιδρύσει το Ισλάμ σε συμφωνία με τις
συνθήκες της χιλιετηρίδας μας (*). Παρόμοια είναι η κατάσταση στον
Χριστιανισμό και τον Βουδισμό. Κάθε διανοητικά υγιής άνθρωπος μπορεί να
γίνει ιερέας ή μοναχός. Ο κλήρος αντιστοιχεί σε μιά ελεύθερα επιλεγμένη
κάστα, όχι κληρονομική όπως οι ευγενείς. Εν τούτοις η απουσία του
κληρονομικού χαρακτήρα σε πολλές περιπτώσεις εξισορροπείται με την
αγαμία. Έχουμε ήδη υπαινιχθεί το γεγονός ότι ο Ινδουισμός δέχεται, κατ'
αρχήν, ότι ένας μη-βραχμάνος μπορεί να γίνει βραχμάνος χάρη στην ατομική
δυνατότητα και κλίση του, υπό τον όρο της αγαμίας, καθώς έτσι ο
κίνδυνος αρνητικών αταβισμών εξαλείφεται. Κάτι τέτοιο υφίσταται πράγματι
στην περίπτωση του ατιβαρνάσραμι, που είναι πέρα από τις κάστες, όμως
μόνο υπό τον όρο της απόσυρσής του από το ενεργό κοινωνικό σώμα. Το
γεγονός ότι υπάρχουν κάποια τάγματα σαννυάσι που δέχονται μόνο
βραχμάνους, καθόλου δεν εμποδίζει κάποιον να γίνει σαννυάσι έξω απ' αυτά
τα τάγματα. Να σημειωθεί επίσης, ότι τρείς από τους αβατάρα του Βισνού,
ο Ράμα, ο Κρίσνα και ο Βούδας, υπήρξαν ξατρίγια και όχι βραχμάνοι, αν
και, προφανώς, κατείχαν τη βραχμανική φύση στον ύψιστο βαθμό. Και εδώ
μπορεί να γίνει ορατή η εκδήλωση της καθολικότητας και η αντιστάθμιση,
καθώς ο Θεός στις άμεσες και λαμπερές εκδηλώσεις Του δεν υπόκειται
ασφαλώς σε προκατασκευασμένα πλαίσια. Η απεριοριστία Του το αποκλείει'.
(*)
Ο Προφήτης μετά την νικηφόρο είσοδό του στη Μέκκα, είπε τα ακόλουθα: 'Ο
Θεός απέσυρε από εσάς την ειδωλολατρική και προγονική υπερηφάνεια.
Προέρχεστε όλοι από τον Αδάμ και ο Αδάμ ήταν χώμα. Ο Θεός είπε: ''Ω!
άνθρωπε, Σε έπλασα από έναν μόνο άνδρα κι από μία μόνο γυναίκα και Σε
διαίρεσα σε λαούς και φυλές για να μπορέσεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου.
Ο πιο αγαπητόν στον Θεό είναι αυτός που έχει το μεγαλύτερο δέος Θεού''.
Ο Χαλίφης Αλί το εκφράζει ως εξής: 'Η ευγένεια πηγάζει από υψηλές
αρετές και όχι από τα σάπια κόκκαλα των προγόνων'. Για την ακρίβεια, το
Ισλάμ επιζητεί την παλινόρθωση της θρησκείας του Αβραάμ, της πρωταρχικής
μορφής του Σημιτικού ρεύματος, και συνεπώς της εικόνας της πρωταρχικής
παράδοσης με την απόλυτη έννοια, της παράδοσης του Χρυσού Αιώνα.
Frithjof Schuon, 'Κάστες και Φυλές, εκδ. Πεμπτουσία, 1995, σελίδες 36-38.
