O κομμουνισμός, δηλαδή η κοινοκτημοσύνη στα μέσα παραγωγής και κατανάλωσης, υπήρξε το πρωταρχικό οικονομικοκοινωνικό σύστημα του ανθρώπου των σπηλαίων. Ο κομμουνισμός εστιάζει κυρίως στην κοινή απόλαυση των αγαθών, παραγόμενων ή λαμβανόμενων απευθείας από τη φύση.
Ο κομμουνισμός λοιπόν αποτελεί, ή μάλλον αποτελούσε, το μακροχρόνιο «αντίπαλο δέος» για την καπιταλιστική δημοκρατία. Για πολλούς ρομαντικούς, ο κομμουνισμός επιβιώνει, είτε σε μη δυτικές χώρες, είτε στα όνειρα τους, ως ο μακρινός «παράδεισος». Σε κάθε περίπτωση, ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός, αποτελούν την συνηθέστερη εναλλακτική μορφή οικονομικής αντιπρότασης στον καπιταλισμό. Ο σοσιαλισμός αποτελεί μια πολύ γενική και αόριστη έννοια. Σοσιαλισμός σημαίνει «κοινωνισμός», δηλαδή αντιστρατεύεται τον ατομικισμό/ απομονωτισμό, τον οποίο θεωρεί βλαβερό, όπως και κάθε μορφή μονοπωλίου. Ο κομμουνισμός είναι άμεση απόρροια του σοσιαλισμού, στενά συνδεδεμένος με τον μαρξισμό και την λεγόμενη «Παρισινή Κομμούνα», δηλαδή κοινότητα. Αν και ο όρος έχει λάβει υβριστική σημασία, εντούτοις περιγράφει αρκετά ικανοποιητικά το νόημα του σοσιαλισμού. Κοινοτισμός και κοινοκτημοσύνη. Ίχνη του σοσιαλισμού μπορούν να αναζητηθούν και στον ευρύτερο μεταγενέστερο αρχαίο κόσμο, σε κάθε εποχή.
Ο σοσιαλισμός υπήρχε ανέκαθεν ως ιδέα, απλώς συγκεκριμενοποιήθηκε από τον Μαρξ, την Παρισινή Κομμούνα, την Σοσιαλιστική Διεθνή και διάφορα κινήματα καθώς και διανοητές. Ο Μαρξ (μαζί με τον Ένγκελς) αμφισβήτησε την καθολική υπεροχή και βιωσιμότητα του καπιταλισμού καθώς και της καπιταλιστικά δομημένης κοινωνίας στο σύνολό της. Πρότεινε την μετάβαση από τις κεφαλαιοκρατικές κοινωνίες, στις διεθνοποιημένες κοινωνίες όπου θα επικρατεί ένα κρατικό μοντέλο διοίκησης, με τον «λαό στην εξουσία», και την προλεταριοποίηση των χερσαίων τμημάτων της εκάστοτε επικράτειας. Δηλαδή λαϊκό μοντέλο εξουσίας, κατάργηση της ατομικής περιουσίας, συγκεντρωτική διοίκηση και κοινοκτημοσύνη των αγαθών σε δημόσια βάση. Αυτές έμελλε να γίνουν οι βάσεις (στη θεωρία) κάθε μεταγενέστερου κινήματος και διανοητή του λεγόμενου «υλιστικού μαρξισμού».
Σημαντική συνιστώσα του σοσιαλισμού έγινε και η αντίληψη περί «παγκόσμιου χωρίου», υπό το σύνθημα «προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε. Εκεί βρίσκονται και οι ρίζες του αριστερού διεθνισμού/αντιεθνικισμού. Αργότερα η σοβιετική κυβέρνηση προώθησε την μάχη κατά του φασισμού, ως βασική τομή της ιδεολογίας του σοσιαλισμού. Η πρώτη μεγάλη απήχηση και προσπάθεια καθολικής εφαρμογής του μαρξιστικού/κομμουνιστικού μοντέλου, ήταν η Οκτωβριανή επανάσταση και η εγκατάσταση της «δικτατορίας του προλεταριάτου» στην μετέπειτα Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών «Δημοκρατιών». Στην περίπτωση της Σοβιετικής ένωση, εφαρμόστηκε η βίαιη κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές μπολσεβίκους. Όμως τελικώς δεν ακολουθήθηκε κατά γράμμα το μαρξιστικό μοντέλο, αλλά μάλλον το «Σταλινικό» μοντέλο. Κι αυτό συνεχίστηκε σχεδόν μέχρι την περίφημη «περεστρόικα», όπου επιχειρήθηκε η απομάκρυνση από το σκληροτράχηλο και ολοκληρωτικό σταλινικό μοντέλο διακυβέρνησης. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι σύμφωνα με τους επικριτές του, ο σοσιαλισμός κομμουνιστικού τύπου απέτυχε.
Οι υποστηριχτές του απαντούν πως στην πραγματικότητα, η αντοχή του Σοβιετικού πειράματος για σχεδόν έναν αιώνα, παρά τις καταπιέσεις του λαού και τις βίαιες εκτοπίσεις των αντιφρονούντων, η δημιουργία μιας κομμουνιστικής «αυτοκρατορίας», (αν και αντίθετη με τις διεθνιστικές κομμουνιστικές αντιλήψεις), πιστοποιεί την επιτυχία της οκτωβριανής επανάστασης. Ένα δεύτερο και πιο προσγειωμένο επιχείρημα είναι ο ισχυρισμός πως το Σοβιετικό μοντέλο ήταν διαστρέβλωση του σοσιαλισμού. Το ιδεατό ήταν, μετά την βίαιη κατάληψη της εξουσίας, η επιβολή «δικτατορίας του προλεταριάτου» (η οποία εν πολλοίς, συνέβη), ώστε στη συνέχεια να εφαρμοστεί ο σοσιαλισμός. Ένα σοσιαλισμός που πιο εύκολα ορίζεται παρά σχηματίζει εξουσία. Ο κομμουνισμός γεννήθηκε ως απάντηση στις απολυταρχικές και καπιταλιστικές κοινωνίες της Δύσης, παρ’ όλα αυτά εφαρμόστηκε κυρίως σε Ασιατικές χώρες. Αυτό ίσως φανερώνει κάτι για την ψυχοσύνθεση των ατόμων που ασπάζονται τον, χωρίς αμφιβολία, γοητευτικό σοσιαλιστικό «παράδεισο». Στην Κίνα του Μάο τσε Τουνγκ, πιθανώς να μην υπήρξε η καταπίεση του Σταλινικού καθεστώτος, αλλά ίσως να αναπτύχθηκε ένα πιο πετυχημένο είδος απολυταρχικού σοσιαλισμού/κομμουνισμού.
Κοινό χαρακτηριστικό και τον δύο καθεστώτων ήταν η γενική απόρριψη ξένων, ιδιαίτερα δυτικών πολιτιστικών προτύπων, ο υλιστικός υπαρξισμός και η επιθυμία για τη δημιουργία ενός νέου, στενά κομμουνιστικού και ασιατικού «είδους» ανθρώπου. Κλείνοντας, μπορεί να υποστηριχθεί πως πιθανόν ο κομμουνισμός να μην ήταν λάθος επί των αρχών του και ίσως είναι εφαρμόσιμος σε μικρότερες και «καθυστερημένες» κοινωνίες, ή σε δημοκρατικώς οργανωμένα «κοινόβια», παρ’ ότι «απέτυχε». Ο κομμουνισμός μπορεί να δημιουργεί τέρατα εξίσου καλά με οποιοδήποτε άλλο σύστημα, πολιτικό ή/ και οικονομικό, όπως η δημοκρατία και ο καπιταλισμός
Μαχητικός πυρήνας Μακεδονίας